خرداد
انتقال زنبور عسل به کندو از موارد مهم در زنبورداری به شمار می‌رود؛ اما می‌دانید این انتقال به چه معناست؟ آیا تا به حال در مورد پوره دادن کندو شنیده‌اید؟
اگر تازه وارد حوزه‌ی زنبورداری شده‌اید و چنانچه می‌خواهید؛ بهتر است بیشتر در در مورد رفتار زنبورها اطلاعاتی داشته باشید. ما در این مقاله قصد داریم در مورد ۳ روش انتقال زنبور عسل به کندو توضیحاتی را داشته باشیم.
پوره دادن کندو
بعد از متولد شدن اولین ملکه، ملکه باکره به سایر سلول ها سرکشی کرده و آن‌ها را خراب و ملکه آن‌ها را می‌کشد. در صورتی که چند ملکه در یک زمان با هم متولد شوند و یا ملکه قدیمی کندو هنوز در کندو باشد ممکن است یکی از این ملکه‌ها با یک دسته زنبور دیگر از کندو خارج شود و به دنبال ایجاد کندو جدید باشد.
جلوگیری از پوره دادن کندو
یکی از علت‌های بچه دادن یا پوره دادن کندو، غافل شدن زنبوردار از رشد کلنی است. زنبوران عسل در فصل بهار سریع رشد می‌کنند و در صورتی که فضای لازم برای رشد آن‌ها مهیا نشود تصمیم به بچه دادن می گیرند.
شاید بتوان گفت به ندرت می‌توان از پوره دادن کندو جلوگیری کرد اما باید با شناخت رفتار زنبور عسل و تدابیر سنیجده و لازم تا سطح قابل قبلی از انتقال زنبور عسل جلوگیری کرد.
یکی از این علائم پر شدن کندو از زنبور است. وقتی درب کندو را باز می‌کنید ممکن است به تعداد زیاد از داخل کندو به سطح شان‌ها بالا بیایند, در این صورت می‌توان به کندو طبقه یا چند شان خالی یا عسل دار اضافه نمود و در صورت وجود شهد و یا تغذیه مصنوعی می‌توانید از برگه موم هم استفاده کنید.
از کارهای دیگر جلوگیری از بچه دادن خراب کردن سلول‌های ملکه یا شاخون تراشی است. وقتی تعداد زیادی سلول ملکه در کندو می‌بیند باید فورا آن‌ها را خراب کنید. ابتدا مطمئن شوید که کندو ملکه دارد یا نه. اگر حضور دارد تمام سلول های ملکه را پیدا نموده و خراب نمایید.
در صورت پوره دادن کندو روش انتقال زنبور عسل به کندو چیست؟
اگر کندو پوره داد و یا حتی کندو دیگری بچه داده و ما متوجه تعداد زیادی زنبور عسل شده‌ایم برای انتقال زنبور عسل به کندو باید چکار کنیم؟ نخست باید بدانیم که کجا و چه موقع می‌توان زنبور عسل را شکار کرد. ما باید نمونه‌های خوب طعمه برای زنبور عسل را نیز به خوبی بشناسیم.
۳ روش انتقال زنبور عسل به کندو عباتنداز:
۱. شکار گروه‌های زنبورعسل
۲. جذب زنبورها به کندو به طور طبیعی
۳. جذب زنبورها به کندو با استفاده از طعمه و مواد جاذب
برای جذب و انتقال زنبور و درست کردن کندو باید وسایل مورد نیاز برای شکار یک گروه را فراهم کرد. برای جذب زنبورها با استفاده از بعضی مواد فریب‌دهنده می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. یکی از روش‌ها مالیدن موم زنبور عسل و مالیدن مواد معطر مانند گیاه لیموترش به کندو می‌باشد. مالیدن فرمون‌ها به داخل کندو و نصب سیستم تغذیه‌ی زنبور عسل در مجاورت کندو یکی دیگر از روش‌های ست که قبلا گفته شده است.
(فرمون ماده‌ای ست که از غدد برون ریز حشراتی مانند زنبور عسل ترشح می‌شود. فرمون‌ها سیگنال‌های شیمیایی هستند که زنبورها برای ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کنند. اسانس فرمون‌ها بویی را ساطع می‌کنند که به نظر برسد این کندو قبلا توسط زنبورهای دیگر اشغال شده بود.)
چگونه زنبورها را در کندو به دام بیاندازیم؟
۱. شکار زنبورهای عسل
منظور از یک گروه زنبور عسل چیست؟ یک دسته زنبور عسل جدید، زنبورهای یک کلونی قبلی هستند. زنبورها بنا به دلایلی مانند افزایش جمعیت کلونی، از کندو قبلی خود جدا شده‌اند. زنبورهای جدا شده در جست‌وجوی مکان مناسب برای کندوی جدید می‌باشند. آن‌ها بیشتر در فصل بهار از کلونی قبلی خود جدا می‌شوند. شما با توجه به موقعیت مکانی خود، می‌توانید گروه‌های زنبور عسل را از اواسط بهمن تا اواسط تیر ماه پیدا کنید.
با نحوه‌ی جمع شدن زنبورها در کنار یکدیگر (به همراه یک ملکه در وسط آن‌ها) می‌توان تشخیص داد که آن‌ها، قصد تشکیل کلونی جدید را دارند. از نشانه‌های این تجمع متصل شدن زنبورها به شاخه یا هر سکویی دیگر می‌باشد. در واقع این حالت به نوعی ازدحامی موقت از زنبورهای عسل است. زنبورهایی که ماموران اکتشافی هستند و پیشاهنگ نامیده می‌شوند؛ برای جست‌وجوی خانه جدید (یعنی کندو) اعزام می‌شوند.
یک دسته زنبور عسل به مکان‌هایی خیلی دورتر از کندوی قبلی خود پرواز نمی‌کند. یافتن یک دسته زنبورعسل در اطراف مکان‌هایی که کندو وجود ندارد کار بسیار دشواری به نظر می‌رسد.
اگر می‌خواهید به راحتی از مشاهده‌ی دسته‌های زنبور عسل مطلع شوید با قرار دادن اطلاعات تماس خود در اختیار آتشنشانان و کنترل کننده‌های بلایا و آفات می‌توانید از ازدحام زنبورها مطلع گردید. تیم هانیلی نیز در این مورد می‌تواند شما را راهنمایی کند و در صورت دیدن ازدحام زنبورها با ما تماس بگیرید تا نزدیکترین زنبوردار را برای جمع‌آوری آن‌ها اعزام کنیم.
آنچه برای گرفتن یک گروه زنبور عسل نیاز دارید
وسایل مورد نیاز برای گرفتن گروهی از زنبورها:
- برس زنبور عسل
- قیچی‌های هرس
- روغن علف لیمو
- برزنت یا ملافه‌ی رنگ روشن
- وسایل محافظ (چادر کلاه و دستکش)
- جعبه قابل تنفس (چوبی یا مقوایی)
چنانچه اقلام مورد نیاز را تهیه کرده باشید می‌توانید یک دسته‌ی جدیدی از زنبورها را بگیرید.
نحوه صید دسته‌ای از زنبور ها برای انتقال زنبور عسل به کندو
برای شروع نخست باید تجهیزات حفاظتی خود را بپوشید. یک ورق یا ملافه‌ی کم رنگ را روی زمین پهن کنید. جعبه‌ی چوبی قابل تنفس را بر روی ورق قرار دهید. زنبورها را به آرامی به داخل جعبه هدایت و منتقل کنید. ملکه را زیر نظر قرار دهید. بدون ملکه، همه‌ی زنبورهای منتقل شده به سمت او پرواز می‌کنند. حرکت زنبورها را تا زمانی که در جعبه بمانند تحت نظر بگیرید. اگر دسته‌ای به یک شاخه متصل است، شاخه را بریده و با زنبورها در جعبه قرار دهید. چنانچه دسته‌ای روی زمین است، روغن لیموترش را روی جعبه بریزید. جعبه را به صورت جانبی نگه دارید. در این صورت زنبورها خود به خود وارد جعبه خواهند شد. در جعبه را ببندید. سوراخ‌هایی در نزدیکی کف جعبه، برای زنبورهای در حال تردد و پیشاهنگان باز بگذارید تا بتواند وارد جعبه شوند.
جعبه را تا غروب آفتاب در همان مکان مورد نظر نگه دارید. معمولا تا این زمان پیشاهنگان زنبور عسل به کندو باز می‌گردند. بعد از غروب احتمال بیرون رفتن زنبورها از کندو بسیار کم می‌باشد. در هنگام شب، جعبه را کاملاً با نوار ببندید و یا اینکه آن‌را در یک کیسه توری مشبک قرار دهید. باید انتقال گروه زنبورها با آرامی انجام پذیرد. گروه را قبل از صبح، از جعبه به داخل کندوی جدید خود ببرید. به این صورت شما می‌توانید اولین گروه زنبور عسل خود را داشته باشید.
احتیاط:
موقعیت دسته‌ی زنبور عسل را در نظر بگیرید. چرا که اگر زنبورها در ارتفاع بالایی قرار داشته باشند استفاده از نردبان الزامی‌ست. در انتقال زنبور عسل به کندو، اگر تازه‌کار هستید از یک زنبوردار حرفه‌ای کمک بخواهید. برای انجام این کار بهتر است آموزش لازم را ببینید.
۲. جذب زنبورها به کندو به صورت طبیعی
شما مجبور نیستید برای جذب و انتقال زنبورها به کندو، بیش از حد تلاش کنید. زنبورها اگر تمایل داشته باشند خودشان به کندو منتقل می‌شوند.
موارد مورد نیاز برای حرکت و انتقال دسته‌ای از زنبورها عباتنداز: اسانس علف لیمو، کندوی طعمه ( با ظرفیت ۴۰ لیتر مکعب)، قاب قدیمی از کندوی سالم
در اینجا چند نکته مفید قابل ذکر می‌باشد:
کندوی طعمه باید در مکانی خشک و سایه‌دار قرار داشته باشد. کف کندوی طعمه باید سفت و صاف باشد و کفی آن نباید سوراخ‌دار و مشبک باشد. کندو باید یک سوراخ یا ورودی با قطر ۳ سانتی‌متر داشته باشد. یک یا دو قاب قدیمی از یک کندوی سالم را به کندوی طعمه خود وارد کنید. کندوی طعمه حداقل باید (۲۰۰ یا ۳۰۰ متر) از یک کندوی سالم و فعال زنبور فاصله داشته باشد. ورودی کندو را با یک شبکه‌ی سیمی بپوشانید تا مانع ورود پرندگان و جوندگان شود و فقط زنبورها بتوانند از طریق آن رفت‌وآمد کنند.
هنگامی که موارد یاد شده را جمع آوری و نکات فوق‌الذکر را به کار بردید، روند انتقال آماده می‌باشد. روند انتقال زنبور عسل به کندو به شرح زیر می‌باشد:
کندوی طعمه را در محل مورد نظر قرار دهید. لازم نیست آن‌را در محل دائمی خود تعبیه کنید. شما باید کندوی طعمه را در مکانی که توسط دیده‌بانان زنبور عسل قابل مشاهده باشد قرار دهید. مقداری روغن لیمو ترش را به قسمت داخلی کندو آغشته نمایید. منتظر پیشاهنگان زنبور باشید تا کندو را بررسی کنند. این کار ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد. به یاد داشته باشید که پیشاهنگان زنبورها مکان‌های مختلف را بررسی می‌کنند. یک دسته زنبور عسل به بهترین کندو که توسط پیشاهنگان آن‌ها کشف شده باشد، حرکت می‌کند. منتظر حرکت زنبور عسل به کندو باشید. باید بدانید احتمال حرکت دسته‌ای از زنبورها به داخل کندو، بدون جاذبه زیاد نیست. اگر خوش شانس باشید برای انتقال زنبور عسل به کندو، یک دسته زنبور عسل وارد کندوی طعمه شما خواهد شد.
توجه: پیشاهنگان زنبور عسل معمولاً علف‌خواران متخصصی هستند. برای افزایش شانس انتقال زنبور به کندو، کندو را در محلی قرار دهید که زنبورها در آن گرده افشانی می‌کنند.
۳.جذب زنبورها به کندو با استفاده از جاذبه‌ها
ساده‌ترین راه برای جذب و انتقال زنبور به کندو، مورد استفاده قرار دادن جاذبه‌ها می‌باشد. برخی از روش‌هایی که می‌توانید از جاذبه‌ها استفاده کنید عبارتند از:
۱. آغشته کردن و پوشاندن کندوی زنبور عسل با موم زنبور عسل طبیعی
اگر کندو را با موم زنبور بپوشانید، می‌توانید تعداد بیشتری پیشاهنگ برای بازرسی و تایید کندو، جذب کنید. مخلوط کردن موم زنبور عسل با روغن لیموترش می‌تواند نتایج بهتری را به همراه داشته باشد.
۲. نصب سیستم تغذیه‌ی زنبور عسل در مجاورت کندوی جدید
یک دسته زنبور عسل با رغبت بیشتری وارد کندویی می‌شوند که نزدیک به سیستم تغذیه‌ی زنبور عسل است. زنبورها همیشه ترجیح می‌دهند در یک کندویی قرار داشته باشند که نزدیک به منبع غذایی است. شما باید سیستم را تقریباً در 100 متری کندوی خالی قرار دهید.
۳. آغشتن گیاه بادرنجبویه به کندو
زنبورها بوی بادرنجبویه را دوست دارند. اکثر پیشاهنگان زنبورعسل علف‌خواران متخصصی هستند. آن‌ها کندویی را که دارای بوی گیاه بادرنجبویه است، تایید می‌کنند.
۴. آغشتن داخل کندو با فرمون‌های مصنوعی
فرمون‌ها سیگنال‌های شیمیایی هستند که زنبورها برای ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کنند. اسانس فرمون‌ها بویی را ساطع می‌کنند که به نظر برسد این کندو قبلا توسط زنبورهای دیگر اشغال شده بود. اگر داخل کندوی خالی را با فرمون‌های مصنوعی آغشته کنید، پیشاهنگان تصور می‌کنند کندو توسط یک کلونی اشغال شده بود. زنبورها کندویی را ترجیح می‌دهند که توسط زنبورهای دیگر اشغال شده است. این انتخاب می‌تواند به معنی کار کمتر برای آن‌ها باشد. شانس جذب و انتقال زنبور عسل به کندو در هنگام استفاده از جاذبه‌ها بسیار افزایش پیدا می‌کند.
برای انتقال زنبور عسل به کندو، می‌توانید فرمون‌های مصنوعی را به صورت آنلاین خریداری کنید.
پس از ورود زنبورها به کندو، چه کارهایی لازم است انجام دهید؟
هنگامی که کندو توسط گروهی از زنبورها اشغال شد، نباید فوراً کندو را به محل دائمی آن منتقل کرد. در صورت اختلال در گروه، زنبورها کندو را ترک خواهند گفت. برای انتقال کندو به محل جدید باید دو یا سه هفته منتظر بمانید. قبل از اینکه کندو را جابجا کنید، باید علف خوارهایی را مشاهده کنید که گرده را به داخل کندو منتقل می‌کنند. برای جلوگیری از خروج زنبورها از کندو در حالی که کندو را حرکت می‌دهید، ورودی کندو را مسدود کنید. بهتر است کندو را در هنگام شب یا زمان بارش باران، به صورت آرام و ملایم حرکت دهید. وقتی به محل دائمی رسیدید، 15 دقیقه یا تا زمانی که زنبورها آرام شوند، صبر نموده و بعد در کندو را باز کنید.
به عنوان مطلب پایانی در مورد انتقال زنبور عسل به کندو، موارد زیر را همواره به یاد داشته باشید.
- هنگام صید یک دسته زنبورعسل یا برخورد با زنبورها باید کاملا مراقب خود باشید.
- شما می‌توانید گروهی از زنبورها را برای انتقال به کندوی خود در فصل بهار جمع‌آوری کنید.
- اگر شرایط به صورت طبیعی مناسب باشد، زنبورها وارد کندوی طعمه می‌شوند.
- در صورت فراهم نبودن شرایط، می‌توان از جاذبه‌ها و فریب‌دهنده‌ها برای جذب و انتقال زنبور عسل به کندو استفاده کرد.