انواع عسل و خواص شگفت‌انگیز آن‌ها

عسل نوعی ماده شیرین طبیعی است که به وسیله زنبورها از شهد یا از تراوش‌های قسمت‌های زنده گیاهان و یا از پسمانده شیره آن‌ها که توسط زنبورها از قسمت‌های زنده گیاهان جمع‌آوری شده، تولید می‌گردد؛ همان‌طور که گل‌ها از لحاظ اندازه، رنگ، شکل و بو با هم تفاوت دارند، شهد و گرده‌ای آن‌ها نیز متنوع است. برای همین انواع عسل که از شهد خاص هر گل بدست می‌آید از لحاظ ترکیبات، رنگ و بو  و حتی خواص دارویی متفاوت می‌باشند.

در بازار عسل‌هایی مختلفی موجود است که از شهد گل‌های مختلف با طعم و عطر خاص خود تولید شده‌اند. از بین انواع عسل، عسل‌های که بیش از بقیه رایج هستند و اکثر زنبوردارن آن‌ها را تولید می‌کنند به دو گروه عمده عسل تک گل و عسل چند گل(گیاه) تقسیم می‌شوند.

البته عسل ها از نظر نوع تولید به سه نوع عسل طبیعی، تغذیه ای (شکری) و عسل مصنوعی تقسیم بندی می شوند.

عسل طبیعی

عسل یک محصول کاملا طبیعی است و زنبور از طریق یک سازوکار کاملا غریزی عسل را به عنوان ذخیره غذایی زمستان و پاییز خود ذخیره می کند. عسلی که در اثر تغذیه زنبور از شهد گل های طبیعی تولید شده باشد عسل طبیعی محسوب می شود

در مورد عسل طبیعی بحث های زیادی در بین عموم مطرح است و بسیاری از اطلاعات عموم مردم درست نیست. بسیاری از مردم معتقد هستند که عسل طبیعی به سختی پیدا می شود و همه زنبوردارها از شکر برای تغذیه استفاده می کنند.

در مورد عسل طبیعی باید این نکنه را در نظر داشته باشید که زنبوردارها در مواقع مشخصی از سال برای زمستان گذرانی و همچنین تحریک زنبورها برای تولید مثل بیشتر از تغذیه های کمکی مثل شکر و شربت های دیگر استفاده می کنند اما این تغذیه ها تبدیل به عسل نمی شوند. در واقع این تغذیه به عنوان غذا به مصرف خود زنبور می رسد و در حجره های کندو ذخیره سازی نمی شود. مصرف شکر و شربت از نظر استاندارهای بهداشتی جهانی در صنعت زنبورداری به رسمیت شناخته شده است اما مصرف شکر حد و حدود مشخصی دارد و باید توسط زنبوردار مدیریت شود تا عسل تولید شده طبیعی محسوب شود. در صورتی که در فصل بهار و تابستان و در فصل شهد آوری که شهد در طبیعیت زیاد می شود و زنبورها شروع به ذخیره شهد به عنوان عسل می کنند جریان تغذیه مصنوعی قطع شود عسل تولید شده طبیعی محسوب خواهد شد و بدون هیچ نگرانی می توانید این عسل را مصرف کنید.

عسل تغذیه ای یا عسل شکری

در این نوع عسل که در حال حاضر بسیاری از عسل های بازار رو به خودش اختصاص داده زنبورهای عسل توسط شربت هایی از شیرین کننده های مختلف مانند شکر به صورت مصنوعی تغذیه می شوند و زنبورها در زمان کوتاه تری اقدام به ذخیره سازی عسل می کنند. این روش یک روش مرسوم در بین بسیاری از زنبوردارهاست و به خاطر افزایش مقدار تولید عسل و کاهش زمان تولید برای بعضی زنبوردارها جذابیت اقتصادی زیادی دارد. اما یک نوع روش تقلب محسوب می شود و به هیچ عنوان توصیه به استفاده و یا خرید این نوع عسل ها نمی کنیم. در عسل های شکری معمولا قندهای مضر مثل ساکارز بسیار بالاست و فقط از طریق آزمایشگاه های تخصصی  می توان این نوع عسل را شناسایی کرد.

عسل مصنوعی

این نوع عسل که باز هم در بازار بسیار زیاد است بدون حضور زنبور در کارگاه های غیر مجاز توسط افراد سودجو ساخته می شود و توسط جوشاندن شکر و اضافه کردن اسانس های مصنوعی و طعم دهنده های شیمیایی ساخته می شود. این نوع عسل که در واقع عسل نیست و شیره مصنوعی است بسیار مضرر است و مواد سمی و گاها سرطان زا در داخل آن ها وجود دارد. یکی از نشانه های مهم این نوع عسل ها قیمت بسیار پایین آن هاست.

عسل وحشی

عسل وحشی نوعی عسل طبیعی است که بدون دخالت زنبوردار و در طبیعت توسط زنبورهای وحشی ساخته می شود. این نوع عسل هیچ تفاوت معنی داری با عسل طبیعی ندارد ولی به خاطر باورهای غلط عمومی این عسل طرفداران زیادی دارد و به همین خاطر با قیمت هایی بسیار بالا فروخته می شود. باید دقت داشته باشید که به خاطر قیمت بالا و درخواست زیاد تقلب های زیادی هم در مورد این نوع عسل ها به وجود آمده است.

چرا عسل وحشی را توصیه نمی کنیم؟

1. عسل در اصل غذای زنبور برای فصل سرما و زمستان است و درست مانند مورچه های که در تابستان مشغول جمع آوری دانه برای فصل زمستان هستند زنبورها نیز شهد گل ها را به شکل عسل به عنوان غذای خود ذخیره می کنند. با این حال وقتی شکارچیان عسل وحشی به یک کندوی زنبوردر طبیعت برخورد می کنند معمولا کل این ذخیره غذایی را غارت می کنند و زنبورهای وحشی عملا ذخیره غذای زمستان خود را از دست می دهند و قطعا نابود خواهند شد.
2. معمولا این نوع عسل به شکل کندوهای آویخته از یک شاخه درخت عرضه می شود که که متاسفانه بعضی افراد سود جود با روش هایی فریبکارانه زنبورهای معمولی را مجبور به موم بافی دورشاخه های درختانی می کنند که خودشان بریده اند و در واقع این کندوها به صورت مصنوعی تهیه می شود و به عنوان عسل طبیعی و وحشی با قیمت های بالا فروخته می شود.

انواع عسل‌ از نظر نوع گل

عسل تک گل

زنبورداران این نوع عسل را شهد یک گل خاص جمع آوری می‌کنند مثل: عسل شبدر، یا عسل آفتابگردان و سایر عسل‌ها؛ البته باید این نکته را مد نظر داشت که عسل تک گل خالص  از بین سایر انواع عسل با مشکل زیادی به دست می‌آید؛ چرا که کنترل و پراکندگی زنبورها عملا غیر ممکن است. اما اگر یک منطقه وسیع بیشتر از یک پوشش گیاهی باشد عسل تولید شده در آن منطقه عطر و طعم آن گیاه را بیشتر از سایر گیاه های خواهد داشت. معمولا عسل های تک گل بین 50 الی 70 درصد از همان گل هستند و مخلوطی از سایر گیاه ها و گل ها هم در عسل های تک گل وجود دارد.

 عسل چند گل یا چند گیاه

به این نوع عسل بعضا عسل چهل گیاه هم گفته می شود. در این نوع عسل زنبورها شهد را از روی چندین گل جمع‌آوری می‌کنند، مانند: عسل کوهستان، عسل مرکبات و انواع درختان دیگر؛ تولید عسل چند گل به نسبت عسل تک گل راحت‌تر می‌باشد.

بیشتر عسل های تولید شده در ایران عسل های چندگیاه هستند

انواع عسل متناسب با زمان تولید

با توجه به گل‌های که در فصول مختلف سال رشد می‌کنند، می‌توان انواع مختلف عسل نیز تولید شود. برای مثال

الف) عسل بهاره

مانند: عسل مرکبات و عسل اقاقیا و درختان میوه که زنبور داران در اوایل بهار جمع آوری می‌کنند.

ب) عسل پاییزه

که تولید آن از اواسط تابستان تا اوایل پاییز صورت می‌گیرد.

انواع عسل متناسب با منطقه تولید

نوع عسل با توجه به پوشش گیاهی منطقه تولید آن برای مثال عسل گیلان یا عسل آذربایجان یا منطقه تولید در خراسان  متفاوت می‌باشد؛ انواع عسل دارای رنگ‌های متفاوتی هستند، برای مثال عسل اقاقیا عسل بی رنگ است، اما عسل اسپرس زرد رنگ می‌باشد، همچنین عسل آویشن رنگ قرمز دارد.

طبقه بندی انواع عسل و خواص آن‌ها

عسل چهل گیاه

عسل چهل گیاه در واقع عسلی است که از شهد چندین گیاه و گل‌های مختلف توسط زنبور عسل تولید شده است و همان‌طور که از اسم آن نیز مشخص است، عموما این نوع عسل در فصل بهار که انواع گیاهان رشد می‌کنند زنبور از شهد گل‌های مختلف آن را تولید می‌کند.

عسل چهل گیاه دارای رنگ طبیعی شبیه بیشتر عسل‌ها بوده، اما خواص درمانی مختلفی دارد. از جمله خواص درمانی این نوع عسل می‌توان به خاصیت ضد ورم و عفونت روده، ضد یبوست، ضد عفونی کننده دستگاه گوارش، ضد اسهال، کاهش دهنده تب، تقویت کننده اعصاب، ضد سرفه و آسم، ضد سنگ کلیه و مثانه، اشتها آور، خواب آور، تصفیه کننده خون و کبد، درمان میگرن، مبارزه با پوکی استخوان اشاره کرد.

عسل گرمسیری

همان‌طور که از اسم این نوع عسل مشخص است غالبا در مناطق گرم و خشک مانند استان فارس، و اغلب از گیاهی به نام گیاه شکروک به‌دست می‌آید. عسل گرمسیری دارای بوی تند و رنگ قهوه‌ای تیره است. همچنین به دلیل ساکارز بسیار پایین آن، برای افراد مبتلا به دیابت توصیه می‌گردد.

خواص درمانی آن نیز شبیه اکثر عسل‌هاست؛ و بیشتر طبع گرم دارد.

عسل گون

گَوَن گیاهی است از تیره نخود که یک ‌ساله یا دائمی‌ست . در ایران  بیش از 200 گونه گون وجود دارد که معمولا در مناطق استپی و کوهستانی می‌رویند. گیاه گون خود دارای خواص متعددی مانند جلوگیری از سرما خوردگی، رفع عفونت‌های تنفسی ، آلرژی‌ها، کاهش خستگی و اختلال خواب، از بین بردن کم خونی و تقویت سیستم ایمنی بدن می‌باشد.

حالا با وجود این همه خواص در گیاه گون وجود دارد مطمئنا عسلی که از شهد این گیاه تولید می‌شود در بین انواع عسل دارای خواص درمانی کم‌نظیری خواهد بود. عسل گون دارای رایحه و طعم ملایم و نرم و آرام بوده و به همین علت در بین تمامی عسل‌ها بیشتر مورد پسند مشتری‌ها و اکثرا خانم‌ها می‌باشد. میزان ساکارز عسل گون اغلب  ۱یا زیر ۱ درصد می‌باشد. با این میزان ساکارز برای تمامی داروهای گیاهی و بیماران دیابتی پر کاربرد خواهد  بود.

عسل گون انرژی‌زا بوده و باعث تقویت مغز و اعصاب و حافظه می‌باشد؛ همچنین برای کم خونی بسیار مفید است.

خواص دیگر عسل گون می‌توان به خاصیت درمانی آن در موارد زیر اشاره کرد.

• دردهای سینه و حلق و حنجره
• مفید برای گرفتگی صدا
• درد روده
• درد کلیه
• مثانه
• مجاری ادراری
• درمان درد معده
• ملین
• زخم های چشم و دردهای چشم
• ورم ملتحمه چشم

 عسل اقاقیا

این عسل بوی ضعیفی دارد و به رنگ عنبر است، طعم ملایم آن شاید باعث تمایز سریع او از دیر انواع عسل باشد. به همین دلیل نیز برای مصرف کودکان مناسب‌تر می‌باشد؛ و از آن برای شیرین کردن غذای نوزادان بعد از چهار ماهگی نیز استفاده می‌شود.

عسل اقاقیا نسبت به سایر عسل‌ها سرشار از فروکتوز است، برای همین نباید در مصرف آن زیاده‌روی کرد و برای افراد مبتلا به دیابت توصیه نمی‌شود. از خواص این عسل به تقویت کننده حافظه، نشاط آور، ضد صفرا، ملین، خواب آور، ضدكم خونی، ضدعفونت زنانه، مفید برای رشد کودکان اشاره کرد.

عسل آویشن

این نوع عسل با بوی معطر و ظاهری خمیری شکل به رنگ زرد کم رنگ می‌باشد. مثل عسل پونه کوهی این نوع عسل نیز در تمام بیماری‌های عفونی و همچنین برای نیرو دادن به شخص بیمار توصیه می‌‌‌گردد.

از خواص درمانی آویشن می‌توان به رابطه آن با درمان زخم‌های معده اشاره کرد؛ همچنین این نوع عسل دارای خواص

• ضد سرفه
• مقوی مغز و اعصاب
• انرژی‌زا
• مقوی حافظه
• مفید برای عادت ماهانه‌ی دردناک
• رفع عفونت های عمومی بدن دردهای شکمی و روده

و برای و نیز برای پانسمان زخم های بستر نافع اشاره کرد.

 عسل مانوکا

قبلا به طور مفصل در مورد عسل مانوکا صحب کردیم. این عسل در مناطق جنگلی استرالیا و نیوزلند از شهد درختی به همین نام توسط زنبور تولید می‌شود و کیفیت بالایی دارد. در گذشته که دسترسی به آنتی بیوتیک‌ها آسان نبود از عسل مانوکا به دلیل خاصیت آنتی باکتریال آن به عنوان مرهم طبیعی و ضدعفونی کننده زخم‌ها استفاده می‌کردند.

همچنین عسل مانوکا برای برطرف کردن آکنه و عفونت‌های سینوسی بسیرا موثر است. از دیگر فواید آن به بهبود دردهای شکمی، بهبود سیستم گوارشی، تقویت سیستم ایمنی و خاصیت انرژی‌زایی آن می‌توان اشاره کرد. در بین انواع عسل ، عسل مانوکا با خواص مختص به خود و البته منطقه اقلیمی که در آن قابل تولید است، قیمت نسیتا بالایی دارد.

عسل کنار

عسل کنار مقوی و انرژی‌زاست؛ و به تقویت حافظه و رشد کودکان کمک می‌کند. از خواص درمانی عسل کنار می‌توان به، مسهل صفرا، فرو نشاندن، مؤثر و بازکننده گرفتگی‌ها اشاره کرد. این نوع عسل از میان انواع عسل ، کرم معده و روده را از بین می‌برد، مفید برای گرم مزاجان، برای ناراحتی‌ها و زخم روده و تب نافع است.

عسل کنار برای آبله و سرخجه و عطش، همچنین سستی اعضا، تقویت مو، جلوگیری از ریزش مو، تقویت اعصاب و تحلیل ورم‌های گرم مؤثر و سودمند است.

عسل مرکبات

از بین انواع عسل ، عسل مرکبات با رنگ زرد و بوی ضعیف و طعمی خوشایند آرام بخشی قوی در رابطه با افراد عصبی، مضطرب، میگرن، بی‌خوابی و تپش قلب می‌باشد.

کاربردهای دیگر این عسل خواص ضد اسپاسم، مقوی حافظه، انرژی‌زا، مقوی معده و بادشکن، ضدسم، ضدتهوع، نرم کننده‌ی سینه، ضدسرماخوردگی، کاهش دهنده‌ی ورمهای بدن، ضدعفونی کننده، اشتها آور، ضد صفرا، مسکن درد، ضد کرم روده، ضد سرطان معده، ضد باکتری و قارچ می‌باشد.

عسل اوبپین

این عسل با شکل ظاهری دانه‌های بسیار ریز، رنگ کمی زرد و بوی معطر، ملایم و خوشایند برای افراد مضطرب و عصبی سودمند است و در صورت داشتن سرگیجه نیز مفید است و بی‌خوابی را کاهش می‌دهد.

از کاربردهای آن در رابطه با فشار خون بالا و آرتریواسکلروز توصیه می‌شود. این عسل برای افرادی که مبتلا به ناراحتی‌های قلبی هستند و در صورت وجود اسپاسم، تپش قلب توصیه می‌شود.

عسل خلنگ

رنگ عسل خلنگ قهوه‌ای متمایل به قرمز تیره  و بوی آن شدید می‌باشد. این عسل بسیار چسبنده و طعم مخصوصی دارد. به شکل معجزه آسایی این عسل به کاهش ورم مثانه و پروستات کمک کرده و عفونت اداری را از بین می‌برد. این عسل به خاطر مدر بودنش برای افراد مبتلا به روماتیسم نیز مفید است. عسل خلنگ هم چنین علیه عفونت‌های روده ای نیز مصرف می‌شود.

عسل بلوط

عسل بلوط قهوه‌ای تیره و چسبنده است و طعمی کمی به تلخی دارد. این عسل از بین انواع عسل برای افرادی که می‌خواهند وزنشان افزایش پیدا کند توصیه می‌شود؛ همچنین اثر خوبی برای افراد کم خون، خسته و ضعیف دارد.

عسل بابونه

از کاربردهای عسل بابونه می‌توان به کاهش ورم‌ها، تب، میگرن، سردرد، آرتروز، حساسیت، ضد درد، کاهش پسوریازیس، اسپوندلیت آنکلوزان، دردهای دوران پریودی و ناراحتی‌های زنانه و یائسگی، آلرژی‌ها، فشار خون، دردهای استخوانی اشاره کرد. این نوع عسل باعث برطرف کردن سرگیجه و  آرام بخش قوی است.

عسل بابونه برای برطرف کردن ناراحتی‌های کبد، ناراحتی‌های روده، درد و ورم مثانه، ورم طحال، معده درد، ناراحتی‌های ریه، دفع کرم کدو در کودکان، سرما خوردگی، رماتیسم، غلظت خون، نفخ معده بسیار سودمند است.

عسل کولزا

عسل گولزا رنگ پرتقالی روشن  دارد، و با طعمی ضعیف و دانه‌های متوسط تقریبا هیچ بو خاصی ندارد. از کاربردهای آن استفاده این عسل در صنایع غذایی، برای تولید عسل همراه با مخمر می‌توان نام برد.

عسل اکالیپتوس

این نوع عسل از بین انواع عسل دارای رنگ زرد، بوی بسیار معطر به خاطر گیاه اکالیپتوس می‌باشد. همچنین طعی مشخص و خوشایند دارد.

از خواص درمانی عسل اکالیپتوس می‌توان به خاصیت ضدعفونی کننده ریه، دستگاه ادراری و روده اشاره کرد؛ همچنین در تمام ناراحتی‌های مجاری تنفسی استفاده از این نوع عسل توصیه می‌شود (به خصوص در رابطه با برونشیت) سرفه را تسکین داده و عليه التهاب مثانه و کولی باسیلوز به کار می‌رود.

عسل اکالیپتوس را می‌توان برای کودکانی که به انگل مبتلا هستند نیز داد زیرا ضد انگل می‌باشد.

عسل اسطوخودوس

رنگ این نوع عسل رنگی ضعیف و روشن دارد؛ بوی خوشایند و معطر با طعم ضعیف و ظاهری روغنی باعث شده است در مصارف خارجی مانند سوختگی، نیش حشرات، زخم‌های عفونی بر سایر عسل‌ها برتری داشته باشد.

این عسل ضد باکتری و ضدعفونی کننده بوده و از آن در تمام موارد بیماری‌های عفونی، مخصوصا ناراحتی‌های ریوی مورد استفاده است. همچنین این عسل باعث کاهش سردردهای میگرنی می‌شود و به افراد داری بی‌خوابی توصیه می‌شود و سرانجام، عسلی مدر و ضد انگل می‌باشد.

عسل اکلیل کوهی

رنگ تقریبا سفید، بوی خوشایند و لطيف و طعم ضعيف با شکل ظاهری دارای دانه های تقریبا آشکار عسل اکلیل کوهی را از سایر انواع عسل متمایز می‌کند؛ این عسل برای افرادی که ناراحتی کبدی دارند بسیار مناسب بوده و در رابطه با نارسایی کبدی، سنگ‌های صفراوی و سیروز کبدی به کار می‌رود.

همچنین تحریک کرده قوای بدن بوده و به همین خاطر به افرادی که خسته، دچار حالت عمومی نامساعد، ضعیف و دارای کار و فعالیت فکری شدید هستند توصیه می‌شود.

عسل اکلیل کوهی، برای معده و روده بسیار سودمند است و از نفخ شکم، تخمیر و کولیت‌ها جلوگیری می‌کند.

عسل اسپرس

این نوع عسل به رنگ سفید و بدون بو و حالتی خامه‌ای مانند دارد. عسل اسپرس معمولا به دلیل طعم خنثی خود بیشتر به عنوان جانشین شکر استفاده می‌شود؛ تا باعث تغییر مزه مواد غذایی نشود.

 عسل صنوبر

از بین انواع عسل ، عسل صنوبر با رنگ قهوه‌ای تیره با انعکاس سبز تیره و بوی شدید و معطر و طعمی دلپذیر، در نوع خود یک ضدعفونی کننده عالی برای دستگاه تنفسی می باشد که حتی برا بیماری برونشیت و برطرف کردن ورم نای و حتجره مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورت ابتلا به گریپ، زکام، ورم حفره بینی و حتی آسم استفاده از عسل صنوبر بسیارسودمند است. به طور کلی می‌توان گفت این نوع عسل بر روی تمام عفونت‌ها تاثیر مثبتی می‌گذارد.

عسل گندم سیاه

رنگ قهوه‌ای تیره بوی مخصوص با طعم عجیب و تا حدودی غیرعادی و شکل ظاهری غليظ از مشخصه‌های عسل گندم سیاه می‌باشد.

از کاربردهای مهم این عسل استفاده آن برای کودکان در حال رشد می‌باشد؛ چرا که در تمام مواردی که کمبود مواد معدنی وجود دارد مثلا پس از وضع حمل، شیردادن نوزاد یا پس از شکستگی مصرف این نوع عسل به دلیل مواد معدنی مختلف توصیه می‌شود..

عسل زیزفون

رنگ این نوع عسل زرد کمرنگ می‌باشد و بوی معطر با طعم خوشایند و شکل خمیری شکل دارد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای عسل زیزفون به عنوان آرام بخش به دلیل خاصیت ضد اسپاسم و مجموعه تاثیرات آن برروی سیستم اعصاب می‌باشد. عسل زیزفون برای رفع بی‌خوابی بسیار موثر و به عنوان شیرین‌کننده نیز استفاده می‌شود.

 عسل پونه‌ی کوهی

رنگ عسل پونه‌ی کوهی قهوه‌ای تیره است. بوی معطر و طعم بسیار قوی و شکل غلیظ دارد؛ معمولا از این نوع عسل در تمام بیماری‌های عفونی به دلیل خاصیت ضد عفونی کنندگی قوی آن استفاده می‌شود؛ همچنین به عنوان محرکی علیه خستگی، نوعی خاصیت انرژی‌زایی دارد.

از عسل پونه‌ی کوهی برای برطرف کردن سرفه، نفخ گوارش و ضد انگل استفاده می‌شود.

عسل شبدر

عسل شبدر سفید رنگ و بویی بسیار خوشایند و لطیف و طعم ضعیفی دارد. یکی از بهترین انواع عسل برای ورزشکاران و تمام افرادی است که فعالیت‌های طولانی دارند چرا که به دلیل خواص دینام و ژنیتیک آن برای افرادی که ضعیف و مقامت بدن آن‌ها کم است بسیار مفید می‌باشد.

عسل آفتاب‌گردان

از نام این نوع عسل مشخص است که بیشتر از گرده گل آفتاب‌گردان تولید می‌شود؛ این نوع عسل بسیار مقوی و انرژی‌زا می‌باشد؛ همچنین باعث تقویت حافظه است.

در بیماری برونشیت باعث نرم شدن سینه و ناراحتی‌هایحنجره، صاف کردن ریه می‌باشد؛ همچنین سبب تسکین سرفه و سرماخوردگی و برای خنثی کردن سم مفید است.

عسل سیاه‌دانه

عسل سیاه‌دانه از شهد گل‌های سیاه‌دانه تولید شده و رنگی کهربایی دارد. این عسل دارای خواص درمانی فراوانی است که از مهم‌ترین آن‌ها تقویت‌کننده مغز، اعصاب و حافظه می‌باشد.

این نوع عسل همچنین برای بیماری‌های مانند رماتیسم، کبد، شکم درد، یبوست موثر است. عسل سیاه‌دانه باعث فعال شدن حافظه و رشد کودکان شده و برای زخم روده، تب نافع، جلوگیری از ریزش مو، تقویت مو، تحلیل ورم‌های روده، از بین بردن سنگ کلیه مفید می‌باشد.

عسل گل پنبه

در یک هکتار تحت کشت پنبه حدود ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم عسل بدست می‌آید. در واقع زنبور عسل با گرده افشانی خود محصول پنبه را ۴۰ تا ۵۶ درصد افزایش می‌دهد. این عسل ترکیبی  از شهد گل و همچنین شهد گیاهی (عسلک) است؛ طعم آن با سایر عسل‌ها تفاوتی ندارد.

عسل پنبه رنگ روشنی دارد که بعد از بلوری شدن به طور واضح رنگش سفید شده و تشکیل دانه‌های ریز می‌دهد. خواص ضدباکتریایی عسل پنبه،آن‌را از سایر انواع عسل متمایز می‌سازد. به دلیل طعم شیرین ملایم آن در جانشین خوبی برای شکر در آشپزی و شیرینی پزی می‌باشد.

عسل پنبه دارای محتوی ۳۶ درصد گلوکز و ۴۰ درصد فروکتوز است.مقدار  ۱۶٪ آب و لوولوز (مواد قندی) ۴۲/۳۹٪ می‌باشد.

عسل شبدر

عسل شبدر کاملا بی‌رنگ بوده و عطر خوبی دارد؛ و یکی از بهترین عسل‌ها است. در شکل ظاهری شبیه یک توده جامد سفید است. عسل شبدر حاوی ۳۵ درصد گلوکز و ۴۰ درصد فروکتوز است. یک هکتار زمین تحت کشت شبدر سفید حدود ۱۰۰ کیلوگرم عسل می‌دهد.

عسل قاصدک

عسل قاصدک به رنگ زرد طلایی است و از لحاظ شکل ظاهری دانه‌های چسبناک دارد و به سرعت بلوری می‌شود. عسل قاصدک دارای طعم قوی می‌باشد و با توجه به شهد گیاهان هر منطقه مقدار تولید آن متفاوت است. این نوع عسل دارای ۳۶ درصد گلوکز و ۴۲ درصد فروكتوز می‌باشد.

عصاره قاصدک یک اثر محافظتی عالی بر روی کبد و مجاری صفراوی در بدن دارد، به همین دلیل خاصیت دارویی عسل قاصدک بسیار زیاد است، از کاربردهای این نوع عسل  در مبارزه با بیماری‌های مانند قلب، کلیه، مثانه، دستگاه ادراری و معده استفاده می‌شود. این عسل بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارد و در درمان زخم نیز شناخته شده است.

عسل سنبل

عسل سنبل دارای رنگ زرد طلایی و عطر ملایم است و یکی از بهترین‌ انواع عسل‌ ها می‌باشد، چرا که سنبل دارای خواص دارویی فراوانی در طب سنتی می‌باشد برای همین عسل بدست آمده از شهد گیاه سنبل نیز دارای خواص ضد تشنج، رفع ناراحتی‌های عصبی و هیستری،ضد اسپاسم و آرام بخش است،

عسل سنبل بی‌خوابی را درمان می‌کند، ضد کرم معده و روده بوده و برطرف کننده میگرن می‌باشد؛ همچنین برای برطرف کردن دلهره، تشویش و نگرانی مفید است.

عسل گشنیز

عسل گشنیز دارای عطری قوی و بسیار معطر است. مصرف این عسل اشتها آور بوده و سبب تقویت معده، رفع سوءهاضمه، بادشکن، نرم کننده سینه، تب بر، مفید برای بیماری‌های عفونی مانند سرخک و آبله است.

عسل گشنیز باعث دفع سموم بدن شده و برای تب‌های رماتیسمی بسیار مفید است؛ همچنین این عسل برای آفت دهان،تقویت لثه موثر است.

در میان انواع عسل می‌توان عسل گشنیز را ضد سرطان نامید. این نوع عسل مقوی قلب و مغز، تقویت اسپرم،برطرف کننده ناراحتی روده و حافظه می‌باشد.

عسل یونجه

این نوع عسل بسیار خوش عطر و طعم می‌باشد. عسل یونجه مقوی مغز و اعصاب بوده و سبب تقویت حافظه است.

عسل یونجه دارای بیشترین مقدار ویتامینهای K , A است؛ به همین دلیل برای افرادی که خون دماغ می‌شوند بسیار مفید می‌باشد.

عسل یونجه ملین و خون‌ساز است، و به دلیل خاصیت آرامش بخشی و نشاط آوری برای افرادی که دچار لرزش‌های اندام  و بیماری پارکینسون هستند بسیار مفید می‌باشد.

عسل ریحان

این نوع عسل به رنگ عقیق روشن است و تنها از یک نوع گل تهیه می‌شود؛ از عسل ریحان بیشتر در طب سنتی استفاده می‌شود و به دلیل خاصیت ضد عفونی و ضد باکتریای قوی که دارد، در بهبود دردهای میگرنی، بهبود سرگیجه، مقوی برای اعصاب و چشم انسان، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از میان انواع عسل ، عسل ریحان سرشار از ویتامین های K ،A، کلسیم و مواد معدنی دیگر می‌باشد.

عسل جعفری

عسل جعفری بسیار مقوی بوده و خواص دارویی فراوانی دارد؛ از جمله کاربردهای این نوع عسل انرژی‌زا و خواب‌آور است، تقویت کننده مغز و حافظه، اخلاط لزج را قطع می‌کند، کاهش دهنده نفخ، مفید برای گرفتگی عروق، قاعده آور، مؤثر برای ناراحتی‌های کبدی و طحال،و دیابت می‌باشد.

 عسل لیمو

از بین انواع عسل ، عسل لیمو یکی از بهترین عسل‌ها به دلیل طعم خاص است، این نوع عسل دارای ارزش و البته قیمت بالایی است.از یک درخت لیمو حدود ۱۶ کیلو و از یک هکتار تحت کشت درخت لیمو حدود ۱۰۰۰ کیلوگرم عسل به دست می‌آید.

رنگ عسل لیمو زرد و یا سبز شفاق می‌باشد؛این نوع عسل دارای ۳۶ درصد گلوکز و ۳۹ درصد فروکتوز است. از عسل لیمو برای سرماخوردگی استفاده می شود.

عسل سیب

این نوع عسل به رنگ زرد کم رنگ با عطری بی‌نظیر است؛ عسل سیب دارای طعم شیرین مطبوعی‌ست. از یک هکتار شکوفه سیب حدود 40 کیلو عسل تولید می‌شود، عسل سیب دارای۳۲ درصد گلوکز و ۴۲ درصد فروکتوز می‌باشد؛ و به دلیل عطر و طعم شیرین آن در صنعت شیرینی‌پزی بسیار پر کاربرد است.

عسل هویج

عسل هویج بیشتر از گل‌های سفید چتردار هویج وحشی یا پرورشی به دست می‌آید؛ این نوع عسل به رنگ زرد تیره بوده و عطر مطبوعی دارد. در میان انواع عسل ، از عسل هویج به دلیل عطر مطبوعی که دارد در آشپزی بیشتر استفاده می‌شود.

عسل زرشک

عسل زرشک از شهد گل‌های درخت زرشک در ادریبهشت و خرداد تولید شده و از عسل‌های بهاره است. به دلیل تولید بیشتر زرشک در استان خراسان و شرایط اقلیمی این منطقه تولید عسل زرشک بیشتر در شرق ایران می‌باشد. عسل زرشک به رنگ زرد طلایی با عطر مطبوع و طعم شیرین دلچسب است، این عسل دارای خواص دارویی فراوانی است که از این میان تصفیه خون، کاهش فشار خون، درمان مشکلات کبدی و تنظیم قند خون را می‌توان نام برد.

عسل گل‌های مختلف

عسل گل‌های دشت

این نوع عسل همانطور که از نامش پیداست از شهد گل‌های دشت که عمدتا شبدر، اسپرس، یونجه و کولزا هستند، در حوالی ماه‌های اردیبهشت و خرداد تولید می‌شود؛ عطر و طعم این نوع عسل ملایم و ضعیف بوده و حتی گاهی فاقد عطر و بو می‌باشد. این عسل‌ها بیشتر در مصارف معمولی کاربرد دارند تا این که بتوان از نظر درمانی از آن‌ها استفاده کرد.

عسل گل‌های کوهستان

عسل کوهستان به رنگ قهوه‌ای تیره بوده و دارای بوی معطر شدید و طعم خاصی است. استفاده درمانی عسل گل‌های کوهستان مشخص است و از آن و حتی با موم برای درمان بیماری‌های ریوی، عفونت‌های روده‌ای و ادراری به کار می‌رود. مسلما این عسل‌ها طبیعی‌تر از عسل گل‌های دشت هستند زیرا گل‌های که در کوهستان رشد می‌کنند دچار آلودگی کمتری می‌شوند. این نوع عسل به خاطر این که از انواع بیشتری از گل‌ها در ارتفاعات تولید می‌شود ارگانیک می‌باشد.

عسل جنگل

عسل جنگل در بین انواع عسل به دلیل پوشش گیاهی متنوع در جنگل از عسل گل‌های کوهستان نیز مفیدتر می‌باشد. از خواص معجزه آسای عسل وحشی جنگل می‌توان به درمان افسردگی، درمان اضطراب، درمان بی‌خوابی اشاره کرد. از انواع عسل، عسل جنگل بهترین عسل برای بیماران دیابتی، ضدعفونی کننده بسیار قوی بدن انسان، هبود دردهای آرتروز و درد روماتیسم، خاصیت ضد میکروبی بسیار قوی، خاصیت قوی در درمان التهاب، از مهم ترین آنتی بیوتیک های طبیعی،ضد باکتری فوق العاده قوی، ضد التهاب های اعضای مختلف بدن انسان می‌باشد.

عسل جنگل یک منبع سرشار از آهن، بسیار مفید برای بهبود کم خونی است.

کاربرد انواع عسل‌ کمیاب‌تر

از انواع مختلف سایر عسل‌های کمیاب می‌توان به عسل تمشک سیاه برای درمان سرفه، گلودرد، عسل مرزنجوش جهت درمان حالت عصبی، بی خوابی و تحریک پذیری، کاربرد عسل مریم گلی برای تسریع جریان بدخون، عسل بادرنجبویه برای گوارش کند و مشکل، عسل نعنا برای خستگی، سوء هاضمه، عسل سوسن بر برای ضعف، خستگی مفرط اشاره کرد.