عسل، عصاره شیرین طبیعت

عسل نوعی ماده شیرین طبیعی است که به وسیله زنبورها از شهد یا از تراوش های قسمت های زنده گیاهان و یا از پسمانده شیره آنها که توسط حشرات مکنده از قسمت های زنده گیاهان جمع‌آوری شده، تولید می گردد.

زنبورهای عسل شهد گردآوری شده از گیاهان را با مواد مخصوص خودشان ترکیب و آب گیری می کنند و سپس در قاب های عسل ذخیره می کنند تا برسد. زنبورها به عنوان حشراتی بسیار پیشرفته شناخته می شوند که زندگی اجتماعی تکامل یافته و وظایف تفکیک شده ای دارند. زنبورهای عسل به خانواده آپیده و جنس آپیس تعلق دارند چهار نوع زنبور عسل از انواع دیگر فراوان تر هستند آپیس میلفرا نسبت به سایر گونه ها در کوه های اورال فراوان تر است.زیر گونه های مختلفی از آفیس ملیفرا وجود دارد که با شرایط آب و هوایی منطقه زندگی شان سازش پیدا کردند
شهد ماده ای است طبیعی شیرین با بوی ملایم و دلپذیر، این ماده از نوش گاه جام و پایه جام گل تراوش می شود. شهد شامل ۵۰ تا ۹۰ درصد آب گلوکز، فروکتوز، ساکاروز، پروتئین، آمینو اسیدها، کاروتن، ویتامین ها، چربی های ضروری و کانی هاست.
عسلک ماده شیرین چسبناکی است که روی برگ ها و خارهای درختان یافت می شود این ماده از بدن حشرات مختلف در تراوش می شود که از میان آنها می توان پسیل ها، شته ها، پولک واره ها و شپشک های گیاهی که از شیره گیاهان تغذیه می کنند را نام برد.

عسلک ترکیبی مشابه شهد دارد اما مواد کانی آن بیشتر از شهد است معمولاً زنبورها عسلک را وقتی جمع می کنند که به اندازه کافی شهد گل در طبیعت موجود نباشد. زنبور چراکننده، شهد عسلک یا جریان عسل را به وسیله خرطوم خودش گردآوری و آن را در عسلدان خود تخمیر می کند فرایند تخمیر شامل شکستن ساکاروز به وسیله آنزیم غدد هیپوفارنژیال و تبدیل آن به گلوکز و فروکتوز است.
وقتی زنبور چراکننده به کندو بر می گردد این ماده را به زنبور کندو تحویل می‌دهد تا او فرایند تخمیر را در خرطوم خود ادامه دهد. زنبور کندو عمل بلع و سپس بیرون راندن شهد از معده به خرطوم را تکرار میکند و این عمل باعث مخلوط شدن آن با اینورتاز و در نتیجه هیدرولیز ساکارز می گردد. همزمان با این فرایند استخراج مقداری از آب شهد و خروج مواد سمی از آن صورت می‌گیرد.
در طول فرآیند جمع‌آوری شهد زنبورها مقداری گرده گل نیز جمع‌آوری می‌کنند مازاد گرده می‌تواند روی فعالیت روده زنبورها در طول ماه های زمستان اثر بگذارد به همین علت است که اضافی دانه‌های گرده جمع‌آوری شده از شهد در زمستان ذخیره و در نتیجه از روده ها دفع می شود.
در بدن زنبور شهد نه تنها با آنزیم ها بلکه همچنین با اسیدهای آلی، مواد ضدمیکروبی، چربیها و میکرو و ماکرو المان هایی که از غدد زنبور تراوش می شوند غنی می گردد. مرحله بعد فرایند ریختن شهد فراوری شده در شان های عسل است

شهد بارها از سلولی به سلول دیگر منتقل می شود و هر بار آب بیشتری از آن خارج می شود و مونوساکارید های بیشتری در آن
شکل می گیرد.همزمان شهد سرشار از مواد خوشبو می گردد. بعد از اینکه آب شهر به ۲۰ درصد رسید که این عمل معمولا ۳ الی ۷ روز طول میکشد زنبورها سر حجره های عسل نارس را با موم می پوشانند. فرایند رسیدن عسل پس از سه الی چهار هفته تکمیل می شود پس از آن زنبور داران می‌توانند عسل را استخراج کنند. اگر شرایط آب و هوایی اجازه بدهد جمعیت های قوی می توانند سه الی چهار بار در فصل عسل بدهند.