درمان با عسل، زنبور عسل
آیا عوارض مصرف عسل را می‌شناسید؟
مصرف عسل فواید بی‌شماری برای بدن دارد و همه ما دائما در این مورد شنیده یا خوانده‌ایم؛ اما بسیاری از افراد هیچ اطلاعی از عوارض مصرف عسل ندارند و گمان می‌کنند مصرف عسل همواره برای بهبود و سلامت بدن مفید است.
جهت جلوگیری از ایجاد عوارض مصرف عسل باید در میزان دوز مصرفی آن دقت کرد. عوارض مصرف عسل در برخی موارد بسیار جبران ناپذیر میباشد، پس همواره در مقدار مصرف آن و نوع متناسب با وضعیت جسمی خود عسل مصرف کنید.
عوارض مصرف عسل شامل چه مواردی میباشد؟
عسل اغلب به عنوان یک جایگزین سالم به جای شکر تصفیه شده شناخته شده است و اغلب به دلیل خواص آن که مرتبط با محتوای آنتی‌اکسیدانی عسل است برای مصارف درمانی استفاده می‌شود. زنبوها پس از جمع‌آوری شهد، آن را برای تولید عسل به داخل کندو انتقال می‌دهند. در ساختارهای موم مانند سلول‌های بنیادی که توسط زنبورها از قبل ساخته شده‌اند عسل ذخیره شده و توسط انسان از کندو برداشت می‌شود.
برخی از عوارض و مزایای مصرف عسل طبیعی
برخی از فواید عسل خام
- سرشار از آنتی‌اکسیدان
- جایگزین شکر برای بیماران دیابتی
- کاهش فشار خون به دلیل آنتی‌اکسیدان های موجود در عسل
- تنظیم کلسترول خون
- کاهش میزان تری گلیسرید موجود درخون
- فواید آنتی‌اکسیدان‌های موجود در عسل برای بیماری‌های قلبی و عروقی
- تسریع در ترمیم سوختگی و زخم با عسل
- کاهش و بهبود سرفه کودکان با مصرف عسل
همان‌طور که در بالا متن به این موضوع اشاره کردیم همه‌ی موارد ذکر شده از خواص عسل خام در صورتی برای سلامت فرد مفید خواهند بود که با دوز و مقدار مناسب مورد مصرف قرار گیرد.
عوارض مصرف عسل در صورت مصرف مقدار زیاد آن
1) بروز بوتولیسم در نوزادان و کودکان
عسل فواید زیادی دارد اما برای کودکان زیر دو سال به هیچ وجه توصیه نمی‌شود؛ چرا که یکی از مضرات عسل برای کودکان شامل سمی به‌نام بوتولیسم است که در عسل خام وجود دارد.
کودکان زیر دو سال با مصرف طبیعی ممکن است دچار مسمومیت ناشی از زهر زنبور عسل شوند که به آن “بوتولیسم” می‌گویند. بعضی از علائم این بیماری عبارتند از: تب، تهوع، استفراغ، ضعف،بی‌حالی، تحریک‌پذیری، یبوست، اسهال، گرفتگی‌عضلانی، از دست دادن اشتها، تنگی‌نفس، فلج عضلانی و ….
برای پیشگیری از بوتولیسم در کودکان بهتر است عسل در رژیم غذایی زیر دو سال استفاده نشود. اگر یک نوزاد پس از مصرف عسل دچار هر یک از علائم ذکر شده گردید سریعا به دکتر اورژانس مراجعه کنید.
2) مسمومیت غذایی
مسمومیت غذایی ناشی از مصرف عسل خام، در اغلب موارد برای افرادی که دچار واکنش‌های آلرژیک نسبت به محصولات زنبورعسل هستند اتفاق می‌افتد. اگر هم‌اکنون دچار حساسیت شده‌اید و اخیراً عسل خام مصرف کرده‌اید به احتمال زیاد دچار مسمومیت غذایی ناشی از مصرف عسل خام شده‌اید. این امر به علت وجود ذرات خارجی مانند: گرده، قطعات کوچک بال زنبور و بره موم در عسل میباشد. در برخی موارد این ذرات موجود در عسل خام به دلیل استریزه نشدن آن بوده که این ذرات ممکن است موجب اختلال در سیستم گوارشی و مسمویت غذایی در افراد شود.
برای پیشگیری از واکنس آلرژیک در این موارد توصیه ما به شما پیدا کردن عسل متناسب با بدن و سیستم گوارشی خود است تا در صورت مصرف عسل دچار عوارضی از قبیل مسمومیت نگردید.
3) دل پیچه و درد شکم
از عوارض مصرف عسل در برخی موارد باعث بروز درد شدید در شکم می‌گردد. عسل غنی از ماده قندی به نام فروکتوز است که می‌تواند باعث کاهش یا قطع جذب مواد مغذی روده کوچک شما شود. همچنین این ماده موجب ایجاد اثرات دراز مدت بر سیستم گوارش شما شده و مسائل متعددی مانند نفخ، گرفتگی، اسهال، ناراحتی معده را به وجود می‌آورد.
برای پیشگیری از درد شکم ناشی از مصرف بیش از اندازه عس سریعاً مصرف آن‌را قطع و به دکتر اورژانس مراجعه کنید.
4) آسیب سیستم عصبی افراد
با وجود این‌که عسل یک شیرین کننده طبیعی است، گاهی مصرف آن می‌تواند به سیستم عصبی شما آسیب برساند. عسل خام دارای یک گروه از ترکیبات شیمیایی به نام “گرانو توکسین” است که برای سیستم عصبی مانند سم عمل می‌کند. به طور کلی، در طی پاستوریزه شدن این سموم از مواد غذایی حذف می‌شوند. اما هنگام مصرف عسل به‌صورت خام، این سموم در مواد غذایی باقی مانده و در برخی موارد به سلول‌های عصبی ما آسیب وارد کرده و فعالیت‌های عادی سیستم عصبی افراد را مختل می‌کند.
برای پیشگیری در افردای که از هرگونه بیماری ذهنی رنج می‌برند مصرف عسل باید با مشورت پزشک متخصص انجام گیرد.
5) شوک آنافیلاکتیک
مصرف عسل خام در دوزهای بالا به ندرت باعث بروز عوارض جانبی مانند واکنش‌های آلرژیک شدید آنافیلاکسی می‌گردد. این بیماری علائمی مانند: سرگیجه، غش، تنگی‌نفس، فشارخون، نارسایی قلبی دارد. این مورد در برخی موارد می‌تواند حتی منجر به مرگ شود و به همین دلیل یکی از جدی‌ترین عوارض مصرف عسل میباشد.
برای پیشگیری بهتر است قبل از مصرف عسل اگر دارای هرگونه آلرژی هستید، قبل از مصرف هرگونه فرآورده زنبور عسل با پزشک متخصص خود مشورت نموده و اقدام به مصرف یا عدم مصرف عسل نمایید. در صورت مشاهده‌ی هریک از علائم حساسیت پس از مصرف عسل سریعاً به پزشک خود یا به اورژانس مراجعه نمایید.
6) افزایش قند خون
عسل یک عنصر شیرین است که توسط زنبور عسل از شهد گیاهان تولید شده و مصرف زیاد آن شرایط را برای ابتلا شدن به دیابت مساعد می‌کند؛ بنابراین اگر خواهان این هستید که میزان سطح قندخون خود را در حد نرمال نگه دارید تا مشکلی برای شما در آینده پیش نیاید باید میزان مصرف روزانه عسل را کنترل نمایید.
برای پیشگیری از افزایش قند خون بعد از مصرف عسل مخصوصا اگر داروهای دیابت مصرف می‌کنید و یا علائمی از نشانه‌های بیماری قندخون را دارید، حتما قبل از مصرف آن با پزشک متخصص خود در این خصوص مشورت نمائید. زیرا پزشکان یک نوع عسل خاص متناسب با بیماری مختص شما تجویز می‌کنند که همزمان با مصرف داروهای دیابت، مشکلی را برای شما به وجود نمی‌آورد.
7) واکنش‌های سمی
عسل‌های تولید شده از شهد گیاهان مختلف گاه خواص متفاوتی نیز دارند؛ عسلی که از شهد خرزه هندی(رودودندرون) تولید می‌شود، حاوی سموم خاصی است که باعث ایجاد واکنش‌های نامطلوب در سیستم ایمنی بدن افراد می‌گردد. این نوع عسل به طور مستقیم بر سیستم قلب و عروق اثر می‌گذارد و باعث ایجاد مشکلاتی از قبیل کاهش فشارخون، درد قفسه سینه و مشکلات دیگر قلبی عروقی می‌شود.
برای پیشگیری از بروز این عوارض عسل بعد از مصرف بهتر است قبل از خریدن آن حتما از منبع تولید شهد آن مطلع بوده و آن‌را بررسی نمائید تا بعد از مصرف آن و درصورت ایجاد واکنش‌های آلرژیک یا حساسیت با پزشک خود در این خصوص مشورت نمائید.
8) ایجاد واکنش‌های آلرژیک
استفاده از عسل خام می‌تواند باعث بروز حساسیت و واکنش‌های آلرژیک از حد خفیف تا شدید را برای مصرف کنندگان آن شود. در افرادی که به گرده‌ی‌گل حساسیت دارند این واکنش شدیدتر میباشد. مصرف مستقیم عسل خام می‌تواند باعث بروزعلائم آلرژیک مانند: تورم، خارش، التهاب، سرفه، آسم، مشکلات تنفسی، مشکل در بلع و …باشد.
هنگام بروز واکنش آلرژیک حتی به میزان کم و خفیف سریعاً با دکتر متخصص خود تماس بگیرید.
9) افزایش وزن
استفاده نادرست از عسل در رژیم غذایی ممکن است باعث ایجاد چاقی با اضافه وزن در افراد می‌شود. با وجود کالری بالا در عسل مصرف زیاد و مداوم آن باعث اضافه‌وزن و بروز چاقی می‌گردد؛ علاوه بر این کربوهیدرات‌های موجود در عسل برای مدت کوتاهی انرژی شما را افزایش می‌دهند، ولی همین کربوهیدراتها در بدن تبدیل به چربی شده و باعث افزایش وزن و چاقی می‌شوند.
برای پیشگیری از چاقی بهتر است مصرف عسل با دوز و مقدار مناسب به کاهش وزن و لاغری کمک می‌کند و همچنین استفاده از عسل و لیمو برای سوزاندن چربی روش فوق‌العاده شناخته شده میباشد.
10) پوسیدگی دندان
از آن‌جایی که ۸۲ درصد عسل را قندهای مانند گلوکز و فروکتوز تشکیل داده‌اند؛ در واقع می‌توان گفت یک قاشق غذاخوری عسل تقریبا ۱۷ گرم قند در بدن شما تولید می‌کند؛ بنابراین مصرف مدام و روزانه عسل در حجم و مقدار زیاد می‌تواند، فعالیت‌های باکتریایی را در دهان تحریک و در نهایتاً منجر به پوسیدگی دندان‌ها شود.
برای پیشگیری از پوسیدگی دندان ناشی از عوارض مصرف عسل زیاد سعی کنید عسل را در حد نیاز و به مقدار مناسب در رژیم غذایی خود قرار دهید و به اندازه مصرف کنید.
11) تداخلات دارویی
از عوارض مصرف عسل در افرادی است که داروهای خاصی مانند: آنتی بیوتیک‌ها، داروهای معده، داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین، آسپرین، داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن، داروهای سیستم عصبی، داروهای قلبی و مکمل کاهش وزن مصرف می‌کنند؛ ممکن است با مصرف عسل دچارمضرات مصرف عسل شوند.
عسل ممکن است سبب تداخل شدید در فرآیند منظم داروهایی که از آنزیم سیتوکروم کبد استفاده می‌کنند شود. این امر ممکن است موجب ایجاد مسائل بهداشتی شدیدی در فرد گردد.
برای پیشگیری در صورت استفاده از داروهای آنتی‌بیوتیک یا داروهای دیگر مانند داروهای ضدالتهابی قبل از مصرف عسل با پزشک متخصص خود مشورت نموده و درغیر این‌صورت از مصرف عسل اجتناب نمایید.
12) خونریزی داخلی
افرادی که داروهایی مصرف می‌کنند که ممکن است خطر خونریزی داخلی را افزایش دهد یا افرادی که دارای اختلالات خونریزی هستند، باید از مصرف عسل اجتناب نمایند. با این وجود این افراد در صورت تمایل به مصرف عسل، ضروری است که با پزشک متخصص خود در این خصوص مشورت نموده تا پزشک ایشان داروهای مصرفی این افراد را به گونه‌ای تنظیم نماید که همزمان با مصرف عسل مشکلی برای سلامت این بیماران ایجاد نگردد.
در افرادی که از هرگونه بیماری‌های خونریزی داخلی رنج می‌برید و یا از هرگونه داروهای کاهش دهنده خون و خونریزی استفاده می‌کنید اکیداً از مصرف عسل اجتناب و خودداری نمایید.
13) کاهش فشار خون
به علت وجود لیگوساکاریدها است که به نوع خاصی از کربوهیدراتها معروف هستند در عسل، مصرف آن می‌تواند به میزان قابل توجهی فشارخون بدن را کاهش دهد که گاهی اوقات این امر باعث بروز مشکلاتی در سلامتی افراد می‌گردد؛ همچنین خواص آنتی اکسیدانی که عسل دارد می‌تواند سطح فشار خون بالا را تا حد زیادی کاهش داده و باعث بروز مشکلات گردد.
برای پیشگیری در بعضی موارد و افراد که دارای سطح فشارخون پایین‌تر از سطح متوسط و معمولی هستند بهتر است در مصرف دز عسل احتیاط کنند چرا مصرف عسل در چنین مواقعی موجب بروز مشکلات جبران ناپذیری می‌شود.
14) ایجاد عفونت
عسل ماده غذایی سرشار از خواص درمانی است که طرفداران بسیاری دارد؛ اما از عوارض ناشی از مصرف عسل در موارد نادری در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن است خطر ابتلا به عفونت باکتریایی و قارچی را در بدن آن‌ها افزایش دهد.
برای پیشگیری افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، باید از مصرف عسل اجتناب نموده یا در صورت تمایل به مصرف آن با پزشک خود مشورت نمایند.
به طور کلی عسل یک ماده غذایی شگفت‌انگیز و خارق‌العاده است که به بهبود و سلامت بهتر هر فردی کمک می‌کند، اما تنها در صورتی می‌تواند برای فرد مفید باشد که علاوه بر لذت بردن از عطر و طعم آن، با مقدار و دوز مناسب مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین جهت جلوگیری از عوارض مصرف عسل حتما آن‌را در مقدار و دوز مناسب استفاده نمایید.با وجود این‌که هنوز هیچ مقررات سخت‌گیرانه‌ای در مورد دوز مصرفی عسل وجود ندارد. اما یک فرد سالم نباید روزانه بیش از ۱۰۰ کالری شکر اضافه معادل شش قاشق چای‌خوری عسل برای بزرگسالان و سه قاشق برای کودکان مصرف کند.