عسل درمانی برای قرن‌ها، جایگاه ویژه‌ای در طب سنتی داشته است. گرچه، امروزه به دلیل عدم پشتیبانی علمی، کاربرد محدودی در طب نوین دارد. تمامی عسل‌های طبیعی در یک نقطه مشترک هستند و آن هم این‌که هر یک قاشق غذاخوری عسل (حدود ۲۱ گرم) حاوی ۶۴ کالری انرژی و ۱۷ گرم کربوهیدرات بدون چربی و سرشار از فیبر و پروتئین است. عسل طبیعی همچنین یکی از غنی‌ترین منابع برای جذب پتاسیم، روی و آهن است. با این اوصاف می‌توان نتیجه گرفت که مصرف عسل می‌تواند سبب تقویت سیستم ایمنی بدن شود.

عسل درمانی در طب سنتی

مصریان باستان، آشوری‌ها، چینی‌ها، یونانیان و رومی‌ها از عسل برای التیام زخم‌ها و درمان بیماری‌های روده استفاده می‌کردند. یکی از مهم‌ترین خواص درمانی عسل کشف خاصیت ضدباکتریای عسل بود که در تحقیقات متعدد به آن اشاره شده است. عسل طبیعی، در مقابل بسیاری از ارگانیزم‌ها نظیر سالمونلا، شینگلا، اشریشیا کولی، هلیکوباکتر پیلوری و غیره، خاصیت ضدباکتریایی دارند.

در مدل التهابی کولیت (ورم مخاط روده بزرگ)، عسل به اندازه درمان با داروی پردنیزولون موثر بوده است. همچنین در تحقیقات نشان داده‌اند که عسل دارای خاصیت ضدالتهابی نیز می‌باشد و واکنش‌های ایمنی درون زخم را تحریک می‌کند. محققان اثر ضدالتهابی عسل پس از هضم در بدن انسان را اثبات کردند.

جالب توجه است که عسل از اکسیداسیون لیپوپروتئین کم‌ تراکم ناشی از گونه‌های اکسیژن واکنش‌پذیر (ROS) نیز جلوگیری می‌کند. همچنین عسل دارای خاصیت ضدنئوپلاستی در موارد ابتلا به سرطان مثانه آزمایشی است.

عسل و بیماری قلبی

عسل به دلیل داشتن گلوکز بالا که به راحتی قابل تجزیه بوده و انرژی‌زاست؛ بر روی عضلات قلب در بیماری‌های گوناگون قلبی تاثیر آن ثابت شده است.

از مزایا عسل درمانی و تاثیر آن بر روی قلب می‌توان تحریک و تقویت قلب، گشاد شدن رگ‌ها، و افزایش جریان خون درون شریان‌های انشعابی را نام برد. همچنین عسل باعث بهبود وضعیت فشار مایعات بدن می‌گردد. از سوی دیگر موجب تنظیم فشار خون شده و از سکته قلبی نیز پیشگیری می‌کند.

از نظر پروفسر گولومب چنانچه بیماران قلبی برای مدت ۲ ماه، به طور روزانه ۵۰ الی ۱۴۰ گرم عسل مصرف کنند؛ می‌توانند بهبودی خود را بدست آورند. از این رو مقدار هموگلوبین خون افزایش یافته و ترکیبات خون به حالت عادی بازمی‌گردد، همینطور سبب تعادل در ضربان قلب نیز می‌شود.

قلب یک نوع عضله از عضلات بدن می‌باشد، لذا همانند سایر عضلات می‌تواند توسط عسل برانگیخته شده و موجب تامین انرژی مورد نیاز قلب شود. بنا به گفته شیمرت پزشک متخصص می‌توان از عسل برای تقویت قلب، بعد از انجام یک عمل جراحی سخت استفاده کرد. وی آن را بر روی ۲۶ بیمار که به آنژین دوپراترین مبتلا بودند؛ به مقدار ۱۰ میلی‌گرم در روز تزریق نمود و بیان داشت که حال عمومی بیماران خوب و دگرگونی کلی آن‌ها بسیار امیدبخش بوده است.

خوردن عسل موجب تنظیم تپش قلبی می‌شود. پایگاه اینترنتی بهداشت کشور ایران به نقل از پژوهشگران آن بیان می‌کند که از بهترین راه‌های درمان تپش قلب خوردن عسل می‌باشد. میل کردن یک لیوان آب ولرم همراه با یک قاشق عسل و نصف لیمو ترش پیش از خواب بهترین روش درمانی آن است.

عسل و دستگاه گوارش

عسل در به کار انداختن دستگاه گوارشی، بسیار موثر است. همچنین بر روی هضم غذا اثرات مفیدی داشته و ملین بسیار خوبی نیز می‌باشد. خوردن عسل به صورت مداوم سبب فعالیت طبیعی جهاز هاضمه می‌گردد. برای همین موضوع است که از قدیم آن را دوست معده می‌دانند.

به کمک مشاهدات بالینی می‌توان گفت، چنانچه عسل با سایر غذاها میل گردد؛ موجب کاهش اسیدهای اضافه معده می‌شود. با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان گفت، در هنگام عکس‌برداری ازمعده چنانچه سولفات باریم و عسل باهم استفاده شود، یک یا دو ساعت بیشتر از زمانی که سولفات باریم به تنهایی مصرف گردد، در معده باقی خواهد ماند.

عسل درمانی در برطرف کردن امراض معده مانند: زخم معده، ورم معده و روده درمان بسیار مناسبی می‌باشد. همینطور به دلیل دارا بودن املاحی چون آهن و منگنز به هضم راحت‌تر غذا کمک کرده و سبب بازگردانی ترشح شیره معده به حالت طبیعی می‌گردد. از طرفی عسل موجب از بین رفتن دردهای معده می‌شود.

عسل کنش‌های دو جانبه‌ای دارد بدین شکل که، واکنش نخست موضعی بوده، که همانند التیام زخم‌های خارجی باعث التیام زخم معده نیز می‌شود. سپس واکنش آن تقویت‌کننده‌ایست که در کل بدن و مخصوصا در دستگاه عصبی اثرگذار می‌باشد. با توجه به اهمیت کنش اخیر امروزه به این نتیجه رسیده‌اند که پدیداری زخم‌های معده و اثنی‌عشر به عدم تعادل گیرندگی این اندام‌ها مربوط می‌شود. امروزه آزمایشات پزشکی و بالینی گواهی‌دهنده این موضوع هستند که بهترین دارو برای درمان زخم‌های معده و اثنی‌عشر عسل می‌باشد.

عسل در درمان بیماری روده

بنا به دیدگاه پژوهشگران آمریکایی همچون نوسبومر و زایس، دردهای روده با خوردن عسل به خوبی درمان می‌شوند. فروکتوز موجود در عسل، مخصوصا عسلی که محصول گل‌های خوشبو می‌باشد، در روده‌ها یک بازتاب پاک‌کنندگی گندزدایی را داراست. از سوی دیگر دو پژوهشگر دیگر نیز این موضوع را به اثبات رسانده‌اند که در عسل اسانس فراری تولید می‌شود که سبب برطرف شدن نارسایی‌های روده می‌شود.

F.B پژوهشگری است که بیان می‌کند: اسیدهای سازنده عسل مخصوصا اسید فرمیک آن، بر روی شکوفایی رئده‌ها بازتاب زنده‌ای را دارا می‌باشد، به گونه‌ای که با تخمیر و ترشی روده مبارزه می‌نماید. علاوه بر این، اسانس‌ها و قندهای طبیعی که دارای فشردگی زیادی هستند؛ در کل گندزا و درمان‌بخش بوده و موجب برطرف شدن عفونت‌های روده می‌شوند.

عسل به دلیل دارا  بودن خواص میکروبی می‌تواند؛ برای معده و روده‌ها مقوی باشد و سبب سهولت عمل دفع و لینت مزاج شود. برای درمان بیمارانی که به زخم روده بزرگ مبتلا گشته‌اند نیز عسل بسیار سودمند می‌باشد. در این بیماران بهترین زمان برای خوردن عسل دو ساعت قیل از نهار به صورت ناشتا و ۳ ساعت بعد از شام و به اندازه یک قاشق غذاخوری می‌باشد. در صورت مخلوط کردن عسل با آب گرم و استفاده از آن، مریض می‌تواند نتیجه بهتری بدست آورد. 

عسل درمانی و اعصاب

انسان‌ها برای مدت زمان طولانی، برای بهبود دستگاه عصبی از عسل استفاده می‌کردند. براساس مشاهدات بالینی می‌توان ثابت کرد که عسل درمانی برای اعصاب بسیار مفید و موثر می‌باشد.

پروفسور بوگولپوف و کیسلوا با تجویز تنها عسل و بدون استفاده از سایر داروها، بیماران مبتلا به داء‌الرقص (انقباض‌های تشنج‌آور ماهیچه‌ها) را مورد معالجه قرار دادند و نتایج بسیار مثبتی بدست آوردند. سردرد بیماران بهبود یافت و خوابشان به شکل طبیعی خود بازگشت؛ همچنین بیماران نیرومند شده و حالات عصبی و ناتوانی آنها کاهش پیدا کرد.

عسل غنی شده از ویتامین‌های است که دارای اسید گلوماتیک هستند، به همین دلیل می‌توان آن‌را به بعضی از بیماری‌های دستگاه عصبی مرکزی توصیه و تجویز نمود. درست است که مزه آن ناخوشایند و تهوع‌آور می‌باشد اما در صورت مخلوط کردن آن با عسل طبیعی طعم بد خود را از دست داده و قابل تحمل می‌شود. همچنین اثرات درمانی عسل با اسیدگلوماتیک مخلوط گشته و تاثیر آن سودمندتر و بیشتر می‌شود. 

عسل درمانی و افزایش حافظه

اخیرا محققان آمریکایی آزمایش‌های جالبی را انجام داده‌اند، در این آزمایش به افراد مسن یک بار نوشابه‌هایی که با گلوکز شیرین شده بودند داده شد و بار دیگر از نوشابه‌هایی که شیرین‌کننده آن‌ها ساخارین بود، استفاده شد. برای آزمایش‌های حافظه این افراد، دانشمندان تعدادی تست‌های روانی در مورد حافظه، به آن‌ها دادند که پارامترهای حافظه‌ی آن‌ها با استفاده از این تست‌ها اندازه گیری شد. دانشمندان با انجام این آزمایش‌ها نتیجه‌گیری کردند که افراد به هنگام مصرف نوشابه‌های دارای گلوکز نسبت به نوشابه‌های ساخارینی، در انجام تست‌های حافظه، موفق‌تر بودند. مخصوصا در مورد به خاطر سپردن لغات نیز، موفقیت این افراد بسیارخوب و مثبت گزارش شد. 

وجود ویتامین D  موجود در عسل باعث تنظیم اعمال بین کلسیم و فسفر می‌شود؛ بنابراین عملکرد اعصاب بهتر خواهد شد. اعصاب ارتباط مستقیمی با یون‌های کلسیم و فسفر دارد به طوری که امروزه ثابت شده است همه نقاط آن‌ها محافظت کننده حافظه هستند. از لحاظ علمی صمغی که در عسل وجود دارد سبب جلوگیری از سفت شدن جدار عروق می‌شوند و باعث حفظ حالت الاستیسیته آن می‌گردد، به همین دلیل مواد غذایی بهتر به مغز رسیده و حافظه مطالب را بهتر حفظ می‌کند، پس بنابراین فراموشی کمتر پیش می‌آید. از طرف دیگر همچنین عسل دارای مقدار بسیاری گلوکز است.

درمان بیماری‌های کبد با عسل درمانی

در درمان بیماری‌های کبدی، عسل بسیار موثر می‌باشد و تاثیرات مثبت آن به دلیل وجود ترکیبات شیمیایی و بیولوژیکی آن است. با توجه به تحقیقات ثابت شده می‌توان گفت؛ عسل به غیر از  این‌که خوراک سلول‌های انساج(بافته شده) است؛ باعث افزایش ذخایر گلیکوژن و همچنین افزایش شدت عمل سوخت و ساز نسوج نیز می‌گردد.

با توجه به اینکه کبد سموم باکتری‌ها را از بین می‌برد و وظیفه گلیکوژن نیز که مبارزه  با سموم باکتری‌ها می‌باشد؛ می‌توان نتیجه گرفت که با به‌کار بردن یک دوره  عسل درمانی در افزایش قدرت کبد در مقابل میکروب‌ها تاثیر بسزایی دارد. به همین دلیل از عسلی که مقدار قابل ملاحظه‌ای گلوکز را دارا می‌باشد می‌توان با روش تزریق وریدی، در بدن انسان درمان‌های بالینی را انجام داد.

دکتر شرمن با تزریق عسل، بیماران بسیاری را که از مشکل نارسایی کبدی رنج می‌بردند مورد درمان قرار داد. همچنین در مورد یک بیمار یرقانی به بهبودی کامل دست پیدا کرد. در این دوره درمانی یک مورد خونریزی کبدی و اضافه وزن در بیماران فوق دیده شد.

دکتر دان والتر استامبولیو پزشک بیماری‌های عفونی به همراه همکارانش در سال ۱۹۶۵ در بیمارستان بخارست، باتوجه به مشاهدات بالینی خود از تاثیرات عسل، گرده گل و ژل رویال در رژیم غذایی بیمارانی که با مشکلات مختلف کبدی  درگیر بودند؛ گزارشی را تهیه نمودند.

آن‌ها معتقد بودند که عسل به‌ویژه مخلوط آن با گرده گل و ژل رویال در درمان بیماری‌های مختلف کبدی بسیار موثر و مفید می‌باشد. توصیه این پزشکان به بیمارانی که پس از بهبودی از بیمارستان مرخص می‌شدند این بود که هر صبح حدود ۵۰ گرم عسل با یک قاشق قهوه‌خوری ژل رویال و همچنین بعد از ظهرها یک قاشق چای‌خوری عسل به مقذار مساوی گرده مصرف کنند.

عسل و کلیه

در سال ۱۸۱۳ نیوهول دانشمند روسی، این نتیجه‌گیری را کرد که عسل بهترین ضدعفونی کننده مجاری ادراری در بیماران کلیوی به حساب می‌آید، همچنین پادزهر خوبی برای انواع سم‌هاست. چنانچه عسل با آب باران یا آب مقطر مخلوط و میل گردد؛ سبب ازدیاد ادرار، رد شدن سنگ‌های کلیه و مثانه و برطرف شدن تشنگی نیز می‌شود.

در مورد مزایا عسل درمانی برای بیماران کلیوی، در کتب مختلف پزشکی مطالبی ذکر شده است. به دلیل این‌که عسل مقدار بسیار کمی پروتئین را دارا بوده و تقریبا بدون نمک می‌باشد در کم کردن دردها می‌توان آن‌را توصیه نمود. از طرفی نمک و پروتئین در عوارض کلیوی دارای نقشی مخالف و منفی هستند.

عسل با خیسانده گیاهان دارویی میل می‌شوند. مصرف عسل با جوشانده نسترن (۳۰ گرم میوه نسترن در یک لیتر آب)، همراه با عصاره ترب سیاه (یک فنجان در روز) و برای رفع سنگ کلیه مخلوط عسل را با روغن زیتون و آبلیمو (یک قاشق سوپ‌خوری) روزانه سه بار؛ مورد توصیه پزشکان می‌باشد.

قندهای موجود در عسل بیشتر از نمک تغذیه شده، باعث از بین رفتن ورم‌های فیستولی لوله‌های ادراری می‌شوند. به عقیده پژوهشگران عسل مستقیما بر روی کلیه‌ها تاثیر گذاشته و به طور غیر مستقیم باعث ازدیاد ادرار می‌شود. اگر عسل در روز ۱۰۰ گرم و سپس ۵۰ گرم میل شود باعث روشن شدن رنگ ادرار شده  و باسیل‌ها یا میکروب‌های زیان‌بخش نابود می‌گردند و در ضمن عسل تیره را ببیشتر، مورد سفارش قرار می‌دهند. درست است که عسل در بیماری‌های کلیوی به عنوان وسیله پیشگیری معرفی و پیشنهاد می‌شود، اما در هر صورت بهتر است که مقدار آن زیر نظر پزشک تجویز و استفاده گردد. 

عسل درمانی و افزایش هموگلوبین خون

عسل درمانی نتایج مثبت شدیدی بر روی میزان هموگلوبین خون دارد. در پژوهش‌سراها و خانه‌های تندرستی کشور سوئیس کودکان را به‌وسیله عسل به مدت ۴ تا ۸ هفته درمان کرده‌اند. در این دوره درمانی روزانه به کودکان ۵ تا ۱۲ ساله مقدار عسل متفاوتی به میزان یک قاشق قهوه‌خوری تا یک قاشق سوپ‌خوری می‌دادند، که این عسل در شیر داغ حل شد بود.

نتایج نشان می‌داد در هفته اول میزان هموگلوبین خون افزایش یافته و به ۷۵ تا ۸۰درصد رسیده است. یک پژوهشگر استرالیایی و چهار پژوهشگر اسپانیایی نیز تاثیر عسل بر روی هموگلوبین را تاکید نموده‌اند. این پژوهشگران در یک آزمایش دیگر، کودکان را در سه گروه تقسیم‌بندی کردند. گروه نخست با یک رژیم عادی، گروه دوم با رژیم عادی و اضافه نمودن عسل، گروه سوم نیز، علاوه بر رژیم عادی با داروهای اشتهاآور و چیزهایی که بر روی هموگلوبین تاثیر می‌گذارند، تغذیه شدند. نتیجه گیری نشان داد که گروه دوم دارای بهترین شکل عمومی به صورت ازدیاد وزن و افزایش بسیار زیاد هموگلوبین بود.

دو پژوهشگر دیگر نیز، به نتایج بسیار خوبی، با اضافه کردن عسل، به جای قند در شیشه شیر کودکان نارس رسیدند.

در پرورشگاه ایتام در اتریش بر روی ۳۰ پسر بچه، آزمایش افزایش هموگلوبین در خون انجام شد. آن‌ها سن و قد و وزن و حالات کلی طبیعی یکسانی داشتند. این بچه‌ها، روزانه دو قاشق سوپ‌خوری عسل را طی مدت ۶ هفته خوردند. افزایش وزن و هموگلوبین در پایان این آزمایش مشخص گردید.

پیشگیری از گرفتگی‌های رگ‌های خونی با عسل 

به گزارش سایت اینترنتی آنانوا، به دلیل افزایش میزان آنتی‌اکسیدان در خون با خوردن روزانه عسل؛ می‌توان از آن به‌عنوان پیشگیری کننده از گرفتگی رگ‌های خونی استفاده کرد. به همین دلیل، اگر کسی هر روز چند قاشق عسل میل نماید در خون خود آنتی‌اکسیدان و مواد محافظت کننده بسیاری را خواهد داشت که این مواد باعث جلوگیری از گرفتگی رگ‌های خونی می‌شود.

عسل درمانی ریه

مردم از زمان‌های بسیار دور می‌دانستند که عسل دارای خواص درمانی برای بیماری‌های ریوی است. براساس نوشته‌های بقراط، برای از بین بردن سرفه و خلط سینه شربت عسل بسیار مفید می‌باشد. همچنین از نظر هندوهای قدیم، عسل و شیر بهترین دارو برای معالجه سل و فشار خون است.

پژوهشگری روسی در یک آزمایش برای بیماران مبتلا به سل خوردن روزانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم عسل را تجویز کرد. وی در این روش مشاهده نمود که حال عمومی بیماران بهبود یافته، همچنین با بالا رفتن وزن،کاهش شدت سرفه و افزایش میزان هموگلوبین خون نیز دیده شد. اودینتسوف نتایج بسیار رضایت‌بخشی از خوراندن عسل به سه بیمار مبتلا به عفونت ششی نیز بدست آورد. افزایش اشتها، افزایش وزن، کاهش اخلاط و آبریزی که تعداد آن در روز از شب زیادتر بود نیر گزارش شد این در حالی بود که قبل از این دوره درمانی این مورد برعکس گزارش شده بود.

در ایران باستان نیز ابوعلی‌سینا مخلوط عسل با گلبرگ گل سرخ را برای معالجه مراحل اولیه سل توصیه می‌نمود. به عقیده او بهترین زمان برای خوردن عسل برای دستیابی به نتیجه مطلوب، پیش از نهار می‌باشد. برای درمان بیماری‌های شش نیز خوردن عسل با شیر گرم داروی بسیار سودمندی است.

بر اساس مشاهدات مختلف می‌توان گفت خواص درمانی عسل برای بیماری سل بسیار موثر می‌باشد. بنابراین نمی‌توان از این خاصیت به سادگی گذشت و آن را نادیده گرفت. در نتیجه برای افزایش مقاومت بدن در برابر عفونت سلی، عسل یک تقویت‌کننده مهم به‌شمار می‌آید.

در درمان ناراحتی‌های ریوی، سرفه و گرفتگی صدا می‌توان یک عدد پیاز را رنده کرده و پوره بدست آمده را با یک لیوان سرکه مخلوط نمود، سپس این مخلوط را صاف کرده و به اندازه برابر با این مخلوط عسل به آن اضافه نموده و برای استفاده هر ۵/۱ ساعت یک قاشق غذا خوری از آن مخلوط میل می‌کنند.

دکتر فراکه بیان می‌کند برای پاک و آرام شدن ریه‌ها و همچنین آرامش بخشیدن به جسم و جان، برخی از اسانس‌هایی که در عسل وجود دارند بسیار مفید هستند. از بین این اسانس‌ها می‌توان اسانس تربانتین و کامفر که از دسته هیدروکربورها می‌باشند و همچنین مقدار کمی از کاکوتی را نام برد.  این اسانس‌ها در کشتن و از بین بردن باکتری‌ها و میکروب‌ها تاثیرگذار هستند. البته باید در نظر داشت اثربخشی عسل درمانی ریه به میزان عفونت آن‌ها بستگی دارد.

عسل درمانی چشم

یکی از مهم‌ترین خواص درمانی عسل که از دیرباز مورد توجه مصریان قدیم نیز بوده است؛ خاصیت داروی آن در درمان بیماری‌های چشمی و تقویت بینایی می‌باشد.

یک دانشمند آمریکایی به نام هاؤسر در سال ۱۸۴۶ میلادی، با اعلام به کل دنیا عسل را  داروی موثر درمان سوختگی‌های مخصوص چشم دانست. در سال ۱۸۹۸ نیز گوئیکس دانشمند روسی در یک مقاله بیان نمود که برای درمان آماس و التهاب چشم، عسل درمانی می‌تواند بسیار مفیدی واقع شود. یکی از دانشمندان مصری نیز در کنگره چشم‌ پزشکی سنگاپور اغلام کرد که عسل در درمان بیماری‌های چشمی موفق‌تر از داروهای شیمیایی عمل می‌کند.

در درمان شب‌کوری و بیماری‌هایی که از کمبود ویتامین A و B  نشعت می‌گیرد عسل درمانی یکی از راه‌های مؤثر می‌باشد. ابن سینا نیز برای درمان بیماری‌های چشم، مخلوط عسل با آب پیاز، شبدر و مرغ (بیدگیاه) را نیز مفید و موثر می‌دانست.

آ.میخائیلوف در قفقاز (سوخومی) ضمادی بر پایه عسل اوکالیپتوس برای درمان ورم پلک، ورم ملتحمه، زخم‌های قرنیه و دیگر بیماری‌های چشم استفاده کرد. با پمادهایی که بر پایه عسل درست شده بودند، زخم‌های مختلف قرنیه را در بخش چشم پزشکی بیمارستان محلی اودسا درمان نمودند. دراین روش ابتدا با اضافه کردن عسل، به مرهم ۳۰ درصد سولفیدین، کار را شروع کردند.(عسل به جای وازلین). جراحات مقاوم با التیام زخم به‌وسیله این روش، به درمان جواب خوبی دادند. درمان با قطره چشم ۳۰ درصد سولفامید سدیم، پماد وازلین و سولفیدین در بیمارانی که به ورم قرنیه حاد مبتلا بودند، نتیجه بخش نبود در حالی که پس از استفاده‌ از پماد عسل و سولفیدین، بهبودی حاصل شد. در درمان بیماری‌های چشم، علم پزشکی در آینده‌ای نه چندان دور، به خواص درمانی عسل پی خواهد برد. امروزه با در دسترس بودن داروهای جدید (سولفامیدها، آنتی‌بیوتیک‌ها و…) در علم چشم‌پزشکی، همچنان عسل مورد اهمیت می‌باشد. در اکثر موارد، عسل برای درمان بیماری‌های مختلف چشم، با توجه به دستور چشم‌ پزشکان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکته مهم در این مورد آن است که در درمان بیماری‌های چشمی فقط می‌توان از عسلی که استریل شده و مستقیما از شان بدست آمده زیر نظر چشم پزشک، استفاده نمود.

عسل و مفاصل 

برای درمان آرتروز، درد مفاصل و سخت شدن مفاصل، کاهش درد، نرم و تحرک بیشتر آن‌ها، روزی چند بار یک الی دو قاشق چای‌خوری سرکه سیب و همین مقدار عسل را با یک لیوان آب (ترجيحا آب مقطر یا جوشیده سرد شده) مخلوط کرده و بنوشید؛ عسل درمانی مفاصل با این مخلوط بسیار موثر است، در طول درمان از خوردن گوشت، تخم‌مرغ و مواد قندی پرهیز کنید.

 در این درمان باید در نظر داشته باشید که سرکه سیب کاملا طبیعی هیچ گونه ضرری ندارد و صدمه‌ای به بدن نمی‌رساند و از مصرف سرکه‌های تقطیر شده و مصنوعی و ناخالص اکیدا خودداری کنید.

در صورت عدم دسترسی به سرکه سیب طبیعی، سیب تازه را رنده کرده و یا با آبمیوه‌گیری عصاره آن را حدا کنید و به حال خود بگذارید تا برسد و بوی کمی تند دهد؛ در این مواقع، زمان خوردن باعث جمع شدن بافت دهان شما می‌شود.

عسل و بیماری‌های دهان

 عسل باعث استحکام لثه‌ها  شده و دندان‌ها را تمیز و شفاف می‌سازد. عسل باعث جلوگیری از رسوب جرم دندان شده و به دلیل خاصیت ضدعفونی کنندگی ملایم خود مانع رشد میکروب‌ها و تحریک و افتادن زودرس دندان‌ها می‌شود. همچنین باعث کاهش التهاب و زخم لثه شده و از بوی بدن دهان جلوگیری می‌کند. غرغره آب با عسل برای التهاب لثه بسیار مفید است.

برای تقویت لثه ۲۰ گرم آمله را نرم کرده و با ۲۰۰ گرم عسل مخلوط کنید و روزی یک قاشق مرباخوری را ابتدا در دهان نگاه داشته و سپس میل نمایید. برای درمان لثه ۵ گرم میوه سروکوهی را با عسل مخلوط کرده و لثه را ماساژ دهید.

باید توجه داشته باشید ماساژ لثه با مخلوط عسل و  میوه سروکوهی برای خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود.

عسل درمانی دندان 

قندهای عسل با وجود شیرینی فراوانی که دارند به دندان‌ها هیچ صدمه‌ای نمی‌زنند؛ بلکه باعث سفید شدن آن‌ها و محکم شدن لثه می‌باشد.این در حالی است که اگر شكر برای مدتی در دهان بماند به وسیله باکتری‌های هان تجزیه شده و موجب ایجاد اسید لاکتیک در دهان می‌شود که برای دندان‌ها مضر است؛ ولی عسل برخلاف شکر چون دارای یک نوع آنتی‌بیوتیک طبیعی است، هیچ گونه اسیدی در دهان تولید نکرده و دندان‌ها را ضدعفونی می‌نماید.

مصرف عسل طبیعی اصل برای دندان‌ها مخصوصا دندان اطفال نه تنها ضرر نداشته بلکه مفید نیز می‌باشد.

جهت محکم نمودن لثه‌ها عسل را با سرکه انگور مخلوط کرده و بر لثه‌ها مالیده و ماساژ دهید. تکرار این عمل چند بار در روز به مرور زمان باعث ترمیم لثه و از بین بردن چرک لثه‌ها می‌شود.

عسل و افزایش شیر مادر

 مصرف عسل برای مادرانی که در آستانه زایمان هستند باعث افزایش شیر و زایمان آسان در آن‌ها می‌شود. عسل درمانی برای روزهای اول پس از زایمان بسیار مفید می‌باشد ؛ برای مثال استفاده از عسل در غذاهای مانند کاچی به جای شیرین کننده‌های مصنوعی، یا تخم مرغ و عسل، شیر و عسل باعث افزایش شیر مادر و محکم شدن مغز استخوان بچه و فوی شدن نوزاد می‌شود؛ برای کودکان بالا یک سال خوراندن یک فاشق عسل بعد از شیر باعث از بین بردن یبوست شده و کودکان دچار سوء تغذیه نمی‌شوند.

ماه عسل

نوشیدن مید یا متگلین که نوعی نوشابه ملی عسل در عهد باستان به شمار می‌رفته که از ترکیب آب، عسل و ادویه جات معطر و طعم‌دار به دست می‌آید؛ باعث افزایش بارداری و تولید نوزاد پسر می‌شود. به این ترتیب کلمه ماه عسل برای زوج‌های تازه ازدواح کرده رایج شد.

عسل اندز

در کوه‌های به نام اندز در ترکیه حدود 500 نوع گل بدون هیچ درختی وجود دارد که عسلی که از این منطقه به دست می‌آید بسیار کمیاب و با خاصیت دارویی بالاست. این نوع عسل فقط در حدود 200 کیلوگرم در سال تولید می‌شود و هر کیلو از آن در ترکیه حدود 300 دلار به فروش می‌رسد.

اثر شفا بخشی این نوع عسل در درمان بیماری‌های گوارشی، معده، عقیم بودن و تقویت جنسی به اثبات رسیده و استفاده از عسل درمانی در مورد سرطان نیز هر چند به طور علمی به اثبات نرسیده ولی به طور تجربی دیده شده است.

روش‌های مختلف مصرف عسل

روش مستقیم عسل (روش خوراکی)

عسلی که طبیعی و خالص است و از شهد گل‌ها توسط زنبور عسل ساخته شده باشد را می‌توان به‌عنوان دارو استفاده کرد. در صورتی که اگر عسل ساختگی و تقلبی باشد، فاقد خواص درمانی خواهد بود. در دوره عسل درمانی، مقدار و ساعات جذب آن بسیار حائز اهمیت است. افرادی که عسل را به‌عنوان دارو، یا همراه با گیاهان دارویی، غذا و غیره مصرف می‌کنند باید به این مورد توجه نمایند.

بیمار پیش از خوردن عسل به‌عنوان دارو، نخست باید بداند که بدن وی تا چه حد می‌تواند کربوهیدرات را جذب کند. زیرا عسل یک کربوهیدراتی است که بسیار زود حل و جذب ‌می‌شود؛ بنابراین با مصرف زیاد آن، قند خون بالا رفته، و بر روی عملکرد طبیعی غده‌های لوزالمعده اثر می‌گذارد. مقدار تحمل کربوهیدرات برای هر فرد متفاوت می‌باشد؛ پس باید مقدار عسل مورد استفاده، با مقدار جذب کربوهیدرات توسط بیمار منطبق سازی شود.

بهتر است از لحاظ دارویی عسل به شکل محلول استفاده شود. بر طبق آزمایشات انجام گرفته میزان مصرف روزانه عسل به‌عنوان دارو در افراد مختلف عبارتنداز:

الف) بزرگسالان: ۱۰۰ الی ۲۰۰ گرم در ۲۴ ساعت شبانه‌روز به صورت صبح ۳۰ تا ۶۰ گرم، بعداز ظهر ۴۰ تا ۸۰ گرم و شب ۳۰ تا ۶۰ گرم

ب) خردسالان: ۳۰ گرم معادل سه قاشق چای‌خوری در روز ( صبح، ظهر، شب).

ملاک در مصرف با توجه به قاشق با وزن تقریبی یک قاشق چای‌خوری عسل ۱۰ گرم، مرباخوری ۲۰ گرم و غذا خوری ۴۰ گرم می‌باشد.

حداکثر مقدار مصرف روزانه عسل ۶۰ الی ۱۰۰ گرم می‌باشد. در انجام فعالیت‌های سخت فیزیکی مقدار مصرفی حداکثر ۲ گرم عسل در ازای هر کیلو وزن بدن مورد مجاز هست. در بچه‌ها میزان مصرف در روز ۵/۱ گرم به ازای هر کیلو وزن بدن می‌باشد. باید میزان مصرف روزانه ۲ تا ۳ بار در طول روز تقسیم‌بندی شود.

روش تزریق نمودن عسل

تزریق کردن عسل، از سال‌ها قبل در صنعت داروسازی کشور آلمان مورد استفاده و رواج یافته است. روش انجام این کار بدین گونه است که ۲۰ تا ۴۰ درصد از عسلی را که به‌وسیله دستگاه صافی بسیار ریز، ذرات کوچک موم و غیره را از آن جدا کرده‌اند در آمپول یا همان سرنگ ریخته و در رگ‌ تزریق می‌نمایند. از لحاظ غلظت عسلی که با این روش تزریق می‌گردد؛ همانند گلوکوزی است که به همین شکل تزریق می‌شود.

آمیچ و دیگر پژوهشگران، این روش را بر روی ۴۰۰ بیمار آزمایش کرده و به این نتیجه دست یافتند که بر اثر تزریق به روش woelm به سرعت قند خون افزایش می‌یابد و همانند تزریق گلوکز با توجه به خصوصیات بیماران کمک شایانی می‌نماید.

یک پژوهشگر روسی نیز به‌نام بودینگن  در سال ۱۹۱۷ آزمایشات مختلفی به انجام رساند و نتایج حاصله نشان دهنده این بود که عسل، بیشتر به علت وجود گلوکز دارای خاصیت شفابخشی است به گونه‌ای که بعد از استفاده مستقیما وارد خون می‌شود و در سیستم خون‌رسانی اثرات نیرو بخشی را داراست؛ از این رو می‌توان آن را از طریق وریدیاب تزریق کرد.

می‌توان داروی گلوکز را به شکل مستقیم در خون تزریق کرد؛ ولی عسل، علاوه براین‌که دارای گلوکز است، املاح معدنی، آنزیم‌ها، اسیدهای عالی، ویتامین، پروتئین و دیگر مواد مهم را نیز دارد. این مورد یکی از مزیت‌های بسیار مهم عسل نسبت به گلوکز تزریقی است.